25 Μοναστήρια στην Ελλάδα (γνωστά & άγνωστα) που Αγαπήσαμε

Η Μονή του Μεγάλου Μετεώρου στην Καλαμπάκα, χτισμένη πάνω στον βράχο

Ανδρικά ή γυναικεία, χτισμένα στα κέντρα των πόλεων και ψηλά στα απόμερα βράχια, τα μοναστήρια της Ελλάδας αξίζει σίγουρα να τα επισκεφτείς. Τέτοια μέρη χαρίζουν πάντα μια ψυχική ανάταση αλλά και το θαύμα σε κάθε πιστό που τα επισκέπτεται με πίστη.

25 από αυτά κρύβουν την δικιά τους μοναδική ιστορία… Άλλα συμμετείχαν ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα. Άλλα ιδρύθηκαν με αφορμή της ανευρέσεως κάποιας θαυματουργής εικόνας της Παναγίας. Και άλλα αποτελούν σήμερα σπουδαία βυζαντινά μνημεία της πατρίδας μας, και μάλιστα παγκόσμια μνημεία της UNESCO.
Πάμε να τα δούμε ένα ένα, από την Αθήνα και την Κρήτη έως την συμπρωτεύουσα Θεσσαλονίκη! Ξεκινάμε λοιπόν…

1. Μονή Τοπλού, Κρήτη

Η διάσημη μονή Τουπλού βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Κρήτης και συγκεκριμένα στο Λασίθι. Η πρόσβαση γίνεται μέσω μιας εξόδου, στον δρόμο από Σητεία για Παλαιόκαστρο.

Ειδικότερα τα καλοκαίρια, το μοναστήρι γεμίζει προσκυνητές. Πρόκειται για ανθρώπους που συνδυάζουν την περιήγηση τους στα σπουδαιότερα μνημεία της Κρήτης, όπως την αρχαία πόλη της Ιτάνου που βρίσκεται κοντά.

Η Μονή Τοπλού εξωτερικά
Άποψη της Μονής © Wouter Hagens/CC BY-SA 2.0

Ιδρύθηκε κάπου τον 15ο αιώνα από έναν μοναχό της περιοχής, τον Αρκάδιο.  Εξωτερικά θυμίζει καστρομονάστηρο αφού τα τείχη του που το προφύλαγαν από τις επιδρομές των πειρατών αγγίζουν τα 10 μ. ύψος. Το ίδιο εντυπωσιακό είναι και το καμπαναριό της το οποίο φτάνει τα 33 μ. και φαίνεται από απόσταση. Η Μονή Τοπλού λέγεται πως πήρε το όνομα της από τον μεγάλο (πλού)το της. Εξάλλου μέχρι σήμερα αναφέρεται παντού ως «Το Μεγάλο Μοναστήρι». Παρόλα αυτά η πιθανότερη εκδοχή σχετικά με το όνομα είναι πως προέρχεται από την λέξη τοπ, η οποία στα τούρκικα ονοματίζει το κανόνι. Με αυτά οι μοναχοί υπερασπίζονταν τα σπάνια κειμήλια και τις εικόνες που διατηρούνται έως σήμερα στο μουσείο.

Το Καμπαναριό της Μονής Τοπλού
Το Καμπαναριό της Μονής © Marc Ryckaert/CC BY-SA 2.0

Παρόλα τα αμυντικά μέσα, το 1821 οι Οθωμανοί κατακτητές κατάφεραν και εισήλθαν στο εσωτερικό του κοινοβίου. Ακολούθησε η λεηλασία και ο μαρτυρικός θάνατος πολλών μοναχών. Νωρίτερα, το 1530 επήλθε στην αιχμαλωσία του Στρατιωτικού Τάγματος της Μάλτας ενώ το 1612 καταστράφηκε από σεισμό. Σήμερα το εργόχειρο της Μονής Τοπλού είναι η οινοποιία. Περισσότερες από 60.000 μπουκάλες κρασιού παράγονται ετησίως από τους μοναχούς, σε αμπελώνες που ξεπερνούν τα 350 στρέμματα. Οι ποικιλίες αφορούν λευκά, κόκκινα και ροζέ κρασιά.

2. Μονή Σκαφιδιάς, Ηλεία

Η Μονή Σκαφιδιάς βρίσκεται στην Πελοπόννησο, σε 18 χλμ. απόσταση από την πόλη του Πύργου. Πρόκειται για γυναικείο ησυχαστήριο, το οποίο είναι γνωστό για τον πύργο που βρίσκεται εντός του μοναστικού συγκροτήματος γνωστό ως «Πύργος Σκαφιδιά». Ως χρονολογία ίδρυσης κατά παράδοση αναφέρεται το 1100.

Η Μονή Σκαφιδιάς στην Πελοπόννησο
Εξωτερική άποψη της Μονής

Σύμφωνα με μια παράδοση η Μονή έλαβε το όνομα της από την εικόνα της Παναγίας, η οποία εντοπίστηκε στην θάλασσα εντός μιας «σκάφης». Μια άλλη εκδοχή αναφέρει πως προέρχεται από παράφραση, από το λιμάνι της Αρχαίας Ηλείας Φεία. Άλλη εκδοχή υποστηρίζει πως τεχνίτες της περιοχής, οι οποίοι ως κύριο έργο σκάλιζαν «σκαφίδια» από κορμούς δέντρων, χάρισαν στο μοναστήρι το όνομα που φέρει μέχρι σήμερο.

Ο περίφημος Πύργος χρησίμευε ως αμυντικό μέσο για τις πειρατικές επιδρομές οι οποίες επιθυμούσαν τον πλούτο του μοναστηρίου. Για το λόγο αυτό 4 κυλινδρικά κανόνια υπερασπίζονταν τα σπάνια χειρόγραφα, τα άγια λείψανα, τα αρχαία μουσικά χειρόγραφα, τα ιερά σκεύη και άμφια που διατηρούνται έως σήμερα σε άριστη κατάσταση από τις μονάζουσες. Στο παρελθόν, το κτίριο είχε μια είσοδο πάνω από το έδαφος η οποία συνδεόταν με το υπόλοιπο συγκρότημα μέσω μιας κινητής ξύλινης γέφυρας.

Αξίζει να τον δείτε αλλά και να ενημερωθείτε για τους αγώνες της μοναστικής αδελφότητος στα χρόνια του 1821!

3. Μονή Λουκούς, Αρκαδία

Η Μονή Λουκούς στην Αρκαδία (Πανοραμική άποψη)
Η Μονή από ψηλά © Ziegler175/CC BY-SA 3.0

Η Μονή Λουκούς είναι ένα από τα ιστορικότερα μοναστήρια της Ελλάδας. Πανηγυρίζει στις 6 Αυγούστου, ημέρα που τιμάται η «Μεταμόρφωση του Σωτήρος». Βρίσκεται σε απόσταση μόλις 3 χλμ. από το γραφικό Άστρος Κυνουρίας, παράπλευρα του ποταμού Τάνου. Η σημερινή του τοποθεσία λέγεται πως στην αρχαιότητα ήταν η μυθική πόλη Εύα. Εκεί βρισκόταν και το ασκληπειό (Ιερό) του Πολεμοκράτους, μυθικού γιου του αρχαίου Ασκληπιού.

Σύμφωνα με την παράδοση, η Μονή έλαβε το όνομα της από το λατινικό Lucus το οποίο μεταφράζεται σε Ιερό δάσος με θηράματα. Καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά τον Αύγουστο του 1826 από την Οθωμανική στρατιά του πασά Ιμπραήμ. Σήμερα, το εργόχειρο της γυναικείας αδελφότητος είναι η κατασκευή χειροποίητων χαλιών και η αγιογραφία.

Παρεκκλήσι στην Μονή Λουκούς
Παρεκκλήσι στον προαύλιο χώρο

4. Μονή Τατάρνας, Ευρυτανία

Ο ηγούμενος της Μονής Τατάρνης Δοσίθεος είναι ένας από τους διασημότερους μάγειρες Καλογηρικής Μαγειρικής! Το βιβλίο του, το οποίο περιέχει περισσότερες από 500 συνταγές, είναι ένα από τα σημαντικότερα «κουζινικά» βοηθήματα ειδικά σε περιόδους νηστείας…

Η ιστορία της Μονής Τατάρνης ήταν πολυκύμαντη ανά τους αιώνες. Χτίστηκε τον 11ο αιώνα στο χωριό Τριπόταμο Ευρυτανίας. Καταστράφηκε τρεις αιώνες αργότερα. Ξαναχτίστηκε στα μέσα του 16ου αιώνα. Η ενεργή της συμμετοχή στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, προκάλεσε την καταστροφή της από τάγματα Οθωμανών το 1823. Το 1840 χτίστηκε ξανά από τον βασιλιά Όθωνα Α΄.

Το εσωτερικό της Μονής Τατάρνας (Στερεά Ελλάδα)
Ο προαύλιος χώρος της Μονής © George Pazios/CC BY-SA 3.0

Παρ’ όλες τις δυσκολίες ανά τους αιώνες αρκετά άγια λείψανα και σπάνια εκκλησιαστικά κειμήλια διασώθηκαν. Εκατοντάδες χειρόγραφα τα οποία εκδόθηκαν σε Βιέννη και Βενετία τίθενται προς έκθεση στο μουσείο του μοναστηριού. Ένα από τα ομορφότερα κειμήλια είναι το ψηφιδωτό «Ο Βασιλεύς της Δόξης». Χρονολογείται από το 1350 ενώ διατηρείται σε άριστη κατάσταση!

5. Μονή Προυσού, Ευρυτανία

Η Μονή Προυσού είναι ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Ελλάδας. Συγκεκριμένα ιδρύθηκε το 829 και βρίσκεται σε μια βραχώδη και επιβλητική τοποθεσία, 35 χλμ. έξω από το Καρπενήσι. Καθ’ οδόν θα δείτε τα «Πατήματα της Παναγίας». Σύμφωνα με την παράδοση, πρόκειται για βήματα της Παναγίας πάνω στον βράχο, καθώς κατευθυνόταν για την Μονή Προυσού.

Η Ιερά Μονή Προυσού χτισμένη στον βράχο
Στο βάθος η Μονή Προυσού © Elenfina/CC BY-SA 4.0

Περιμετρικά του χώρου φουλάρια, σταυροί και φωτογραφίες αποτελούν τα τάματα εκατοντάδων πιστών προς την Παναγία, αφού ο χώρος λατρεύεται ως ιερός.

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Προυσιώτισσας έφτασε στην Ευρυτανία κατά τα χρόνια της εικονομαχίας. Ανακαλύφτηκε από έναν βοσκό, ο οποίος έβλεπε μια στήλη φωτός να ανεβαίνει προς τον ουρανό. Αυτό συνέβη στις 23 Αυγούστου, ημέρα που εορτάζεται η εύρεση της εικόνας και η απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το σημαντικό αυτό κειμήλιο της Ορθοδοξίας αποτελεί έργο του Ευαγγελιστού Λουκά και φυλάσσεται στο Καθολικό του ναού.

Info: Περνώντας την τοποθεσία Διπόταμα στο Καρπενήσι θα βρείτε αρκετές δραστηριότητα για μια οικογένεια, όπως ένα Χιονοδρομικό κέντρο και πάρκο Τουριστικής Ιππασίας.

6. Μονή Βλατάδων, Θεσσαλονίκη

Το Καθολικό της Μονής Βλατάδων, Θεσσαλονίκη
Άποψη της Μονής © Stolbovsky/CC BY-SA 3.0

Με έτος ίδρυσης το 1351, η Μονή Βλατάδων βρίσκεται στον τόπο όπου πραγματοποιήθηκε το κήρυγμα του Απ. Παύλου στην Θεσσαλονίκη. Έχει συχνή επισκεψιμότητα, αφού προσφέρει μια από τις ωραιότερες, πανοραμικές απόψεις της πόλης. Αποτέλεσε κέντρο του Ησυχαστικού Κινήματος, μιας κίνησης του 14ου αιώνα που ξεκίνησε από τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά και είναι παγκόσμιο μνημείο της UNESCO.

Η αρχική αφιέρωση της Μονής ήταν στον Χριστό Παντοκράτορα. Αυτή πραγματοποιήθηκε από δυο μαθητές του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, τον Δωρόθεο και Μάρκο Βλάττη. Η πρώτη αναφορά σχετικά με αυτήν εντοπίζεται σε ένα γράμμα του Πατριάρχη Ματθαίου στον Μητροπολίτη Γαβριήλ της Θεσσαλονίκης (1400).

Αψιδωτή Στοά στην Μονή Βλατάδων
Προαύλιος χώρος της Μονής © Herbert Frank/CC BY-SA 2.0

Ένα χαμένο σήμερα αυτοκρατορικό χρυσόβουλο, υποδείκνυε την Άννα Παλαιολογίνα ως μια από τους ευεργέτες της μονής. Στο εσωτερικό της βρίσκεται μια μεγάλη συλλογή αρχείων και εγγράφων του 15ου αιώνα.

7. Μονή Καισαριανής, Αττική

Η τοποθεσία της σημερινής Μονής Καισαριανής λέγεται πως ήταν τόπος λατρείας, ήδη από την αρχαιότητα. Θεωρείται ότι ένα Ιερό αφιερωμένο στη θεά Αφροδίτη βρισκόταν κάποτε, ανάμεσα στις πευκόφυτες πλαγιές του Υμηττού. Εδώ χτίστηκε και η πρώτη Χριστιανική Εκκλησία (5ος αιώνας) με υπολείμματα του αρχαίου ιερού.

Η Μονή ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και αφιερώθηκε στην Παναγία. Το μικρό της μέγεθος αμαυρώνει την επιτυχία της καθώς παρέμεινε ένας σημαντικός ορθόδοξος θρησκευτικός θύλακας ακόμα και κατά την οθωμανική εποχή. Αποτελούσε ένα πλούσιο μοναστήρι το οποίο φιλοξένησε κατά καιρούς πολλούς σημαντικούς πνευματικούς ηγέτες και στοχαστές.

Η Μονή Καισαριανής στον Υμηττό, Αττική
Η πανέμορφη Μονή Καισαριανής © Herbert Frank/CC BY-SA 2.0

Η βιβλιοθήκη ήταν γνωστή ως ένα μεγάλο αποθετήριο γνώσης, αλλά πολλά από τα βιβλία και τα χειρόγραφα της δυστυχώς καταστράφηκαν ή χάθηκαν κατά τη διάρκεια του αγώνα της Ελλάδας για ανεξαρτησία το 1821. Η τοποθεσία στην οποία βρίσκεται ονομάζεται «Καλοπούλα» από το «Κυλλού Πήρα», μια τοποθεσία που ήταν αφιερωμένη στην θεά Αφροδίτη.

Info: Οι ώρες επισκέψεως για το μοναστήρι είναι μεταξύ 8:30 – 15:00 ενώ η είσοδος κοστίζει 2€.

8. Μονή Μακελλαριάς, Καλάβρυτα

Με έτος ίδρυσης το 532 μ.Χ., η Ιερά Μονή Παναγίας Μακελλαριάς βρίσκεται κοντά στο χωριό Λαπαναγή, 30 χλμ. έξω από την πόλη των Καλαβρύτων. Αρχικά ονομαζόταν Μονή της Παναγίας της Λιθαριώτισσας. Μετά το κάψιμο της από τους Οθωμανούς το 1458 μετονομάστηκε σε Μακελλαριά από τη λέξη μακελειό, που σημαίνει «καταστροφή». Μερικά από τα εκθέματα που μπορείτε να δείτε εκεί περιλαμβάνουν όπλα από τους μαχητές της Ελληνικής Επανάστασης και την ιερή εικόνα της Παναγίας, που ανακαλύφτηκε στον χώρο τον 15ο αιώνα.

Η Μονή Μακελλαριάς στα Καλάβρυτα
Το εσωτερικό της Μονής © Μονή Μακελλαριάς

Η Παναγία του Μακελλαριά έχει στο κέντρο της μια μικρή βυζαντινή εκκλησία. Εκεί, σε ένα όμορφο ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι τοποθετείται η εικόνα της Παναγίας. Το ιδιαίτερο με την παραπάνω εικόνα είναι ότι οπουδήποτε και αν βρίσκεστε τα μάτια Της δίνουν την εντύπωση πως σας ακολουθούν. Κοντά στο μοναστήρι θα βρείτε και το παρεκκλήσι της Μεταμορφώσεως του Ιησού, το οποίο χτίστηκε σε μια μικρή σπηλιά. Ένας βράχος κοντά στο παρεκκλήσι τρέχει συνεχώς αγίασμα.

9. Νέα Μονή, Χίος

Η Νέα Μονή της Χίου είναι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα και όμορφα μοναστήρια της Ελλάδος.

Ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και σήμερα είναι ένα από τα αναγνωρισμένα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Βρίσκεται στο νήσο Χίο και το Προβάτειο όρος, περίπου 15 χλμ. από την πρωτεύουσα του νησιού την Χώρα.

Η χιονισμένη Νέα Μονή της Χίου
Το μοναστήρι ντυμένο στα «λευκά» © FLIOUKAS/CC BY-SA 4.0

Είναι γνωστή για τα ψηφιδωτά της τα οποία, μαζί με αυτά της Μονής Δαφνίου και του Οσίου Λουκά, είναι από τα ωραιότερα παραδείγματα της τέχνης της «Μακεδονικής Αναγέννησης» στην Ελλάδα.

Το μοναστήρι χτίστηκε από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ΄ τον Μόνομαχο και τη σύζυγό του αυτοκράτειρα Ζωή. Όπως η διήγηση αναφέρει, χτίστηκε στη θέση όπου τρεις μοναχοί ο Νικήτας, ο Ιωάννης και ο Ιωσήφ βρήκαν θαυματουργικά μια εικόνα της Παναγίας να κρέμεται από ένα κλαδί μυρτιάς. Εκείνη την εποχή ο Κωνσταντίνος εξορίστηκε στη γειτονική Λέσβο και οι μοναχοί, τον επισκέφθηκαν και μίλησαν για ένα όραμα σύμφωνα με το οποίο τελικά θα γίνει αυτοκράτορας. Ο Κωνσταντίνος υποσχέθηκε να οικοδομήσει μια εκκλησία αν αυτό θα συνέβαινε.

Μοναστηριακή τράπεζα (Νέα Μονή)
Άποψη της τράπεζας του μοναστηριού © Balkanique/CC BY-SA 4.0

Πράγματι, το 1042 ο Κωνσταντίνος έγινε αυτοκράτορας και με ευγνωμοσύνη άρχισε να κατασκευάζει ένα μοναστήρι, αφιερωμένο στη Θεοτόκο. Ο κυρίως ναός εγκαινιάστηκε το 1049 και το συγκρότημα τελείωσε το 1055, μετά το θάνατο του Κωνσταντίνου.

Το μοναστηριακό συγκρότημα καλύπτει έκταση περίπου 17.000 τ.μ. και αποτελείται από το καθολικό, δύο μικρότερες εκκλησίες (αφιερωμένες στον Τίμιο Σταυρό και τον Άγιο Παντελεήμονα), την τράπεζα, τα κελιά των μοναχών και το αρχονταρίκι. Το καθολικό είναι το επίκεντρο της λατρευτικής ζωής του μοναστηριού και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Μαζί με το αυτό, τα μόνα εναπομείναντα κτίρια του 11ου αιώνα είναι ο μερικώς κατεστραμμένος πύργος, το εκκλησάκι του Αγίου Λουκά, η δεξαμενή και τμήματα της τράπεζας.

10. Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, Πάτμος

Η μονή του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο

Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου βρίσκεται στην Πάτμο. Κυριαρχεί στο λόφο πάνω από την πρωτεύουσα του νησιού, την Χώρα και είναι ορατό από κάθε μέρος του νησιού.

Ιδρύθηκε το 1088 από τον Άγιο Χριστόδουλο μετά τη δωρεά του Αλεξίου Κομνηνού Α ‘. Από τότε υπήρξε το σημαντικότερο θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο του νησιού.

Το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων, όπου φυλάσσεται το λείψανο του Αγ. Χριστοδούλου, είναι μεταγενέστερο χτίστηκε το 1603. Το εξωτερικό του μοναστηριού περιβάλλεται από ψηλούς, χοντρούς τοίχους με ενισχυτικούς πύργους και προμαχώνες, χτισμένο σύμφωνα με το βυζαντινό στυλ, ενώ πέτρινες σκάλες οδηγούν σε μια εντυπωσιακή πύλη. Η αυλή έχει στρώματα με βότσαλα και είναι όμορφα διακοσμημένη.

Η αυλή της Μονής Αγίου Ιωάννου (Πάτμος)

Στο κέντρο υπάρχει μια δεξαμενή νερού και ένα πηγάδι με αγίασμα. Η ανατολική πλευρά κυριαρχείται από μια καμάρα με τέσσερις καμπύλες και πολλές τοιχογραφίες που αντιπροσωπεύουν τα θαύματα του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.

Στο μοναστήρι στεγάζονται δέκα παρεκκλήσια, το αρχονταρίκι και τα κελιά των μοναχών. Το πιο εντυπωσιακό μέρος της μονής είναι η εκκλησία. Στο εσωτερικό μπορείτε να θαυμάσετε την όμορφη ξυλόγλυπτη εικόνα του προστάτου του νησιού, το μαρμάρινο δάπεδο και την πλούσια διακόσμηση. Η Βιβλιοθήκη που ιδρύθηκε από τον Όσιο Χριστόδουλο, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς περιλαμβάνει 2.000 τόμους, 13.000 ιστορικά έγγραφα και 900 χειρόγραφα.

Προς το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη (Πάτμος, Χώρα)
Με κατεύθυνση το μοναστήρι © SImon Jenkins/CC BY-SA 2.0

Μεταξύ αυτών μπορεί κανείς να δει 30 χειρόγραφα που κληροδοτήθηκαν στους μοναχούς από τον διάδοχο του Οσίου Χριστοδούλου, τη συλλογή του Νικηφόρου Λαοδικείας, τα έργα εκκλησιαστικών πατέρων, βιογραφίες των Αγίων και τις «Κατηγορίες» του Αριστοτέλη.

Στο θησαυροφυλάκιο επίσης διατηρούνται ανεκτίμητες εικόνες, εκκλησιαστικά σκεύη και μοναδικά ιερατικά ενδύματα. Συνδυάστε το με την επίσκεψη σας στο Σπήλαιο της Αποκαλύψεως, όπου ο Απόστολος Ιωάννης δέχτηκε την Αποκάλυψη!

11. Όσιος Λουκάς, Βοιωτία

Ο Όσιος Λουκάς είναι ένα καστρομονάστηρο στον Ελικώνα, στην περιοχή Στείρι της Βοιωτίας. Είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της μεσοβυζαντινής αρχιτεκτονικής και έχει καταχωρηθεί στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO μαζί με τα μοναστήρια της Νέας Μονής και του Δαφνίου.

Το Καθολικό του Οσίου Λουκά, Βοιωτία
Το Καθολικό της Μονής © Andy Hay/CC BY-SA 2.0

Το μοναστήρι του Όσιου Λουκά ιδρύθηκε στις αρχές του 10ου αιώνα μ.Χ. από τον Όσιο Λουκά του εν Στειρίω. Ήταν διάσημο σε όλο το Βυζάντιο, για την πλούσια διακόσμηση που κοσμούσε όλο το μοναστικό συγκρότημα.

Εκτός από τα ξυλόγλυπτα, τις χρυσές και ασημένιες επενδύσεις, στο εσωτερικό υπήρχε μεγάλη ποικιλία φορητών εικόνων και άλλων κειμηλίων. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία της μονής βρίσκεται στην είσοδο. Αν κοιτάξετε ψηλά, θα δείτε ένα θεαματικό χρυσό μωσαϊκό του Οσίου. Το Καθολικό είναι προσκολλημένο σε μικρότερο ναό, ο οποίος χτίστηκε μεταξύ 997 και 1011 και τιμάται στην Θεοτόκο. Και οι δύο ναοί περιλαμβάνουν πολυάριθμες τοιχογραφίες και ψηφιδωτά σε άριστη κατάσταση. Κάτω από το Καθολικό είναι η κρύπτη όπου βρίσκεται η λάρνακα με τα λείψανα του άγιου.

Ψηφιδωτό του Οσίου Λουκά, Στείρι Βοιωτίας
Το Ψηφιδωτό του Οσίου Λουκά © Sogal/CC BY-SA 3.0

Εάν σχεδιάζετε να ταξιδέψετε στους Δελφούς μια στάση στον Όσιο Λουκά είναι απαραίτητη! Από τους Δελφούς πάρτε την εθνική οδό προς Λιβαδειά. Περίπου 25 χλμ. μετά θα δείτε την έξοδο προς τη Μονή.

12. Μονή Δαφνίου, Αττική

Η Μονή Δαφνίου είναι ένα βυζαντινό μοναστήρι του 11ου αιώνα, γνωστό για την ψηφιδωτή διακόσμηση του. Εκτός από ένα σημαντικό αρχαιολογικό χώρο για την περιοχή των Αθηνών, μετά το 1990 αποτελεί ένα από τα προστατευόμενα μνημεία της UNESCO. Για τον κάθε επισκέπτη που θέλει να το δει, θα το βρει στο Άλσος του Χαϊδαρίου, νότια της Λεωφόρου Αθηνών.

Μονή Δαφνίου - Αναστυλωτικά έργα
Η Μονή Δαφνίου στην Αττική σήμερα

Η ίδρυση της Μονής Δαφνίου έγινε τον 6ο αιώνα στην περιοχή ενός πρώην Ιερού του Απόλλωνα. Σήμερα, κίονες Ιωνικού ρυθμού από το αρχαίο Ιερό στολίζουν την καμαρωτή στοά του ναού. Εντός του καθολικού μπορείτε να θαυμάσετε τα ψηφιδωτά από την Δυναστεία των Κομνηνών (1100 μ.χ) με κυριότερο τον Παντοκράτορα Χριστό στον Τρούλο. Στο σεισμό του 1999 η μονή υπέστη σοβαρές ζημιές.

Fun fact! Ίχνη του Ιερού του Απόλλωνα επιβίωσαν από την λεηλασία των Γότθων που πραγματοποιήθηκε τον 4ο αιώνα. Δεν έγινε το ίδιο όμως με την επίσκεψη του κόμη του Έλγιν, Thomas Bruce, όταν επισκέφτηκε την Αττική στον 19ο αιώνα. Ο Βρετανός διπλωμάτης αφαίρεσε όλους τους κίονες εκτός από έναν, ο οποίος σήμερα είναι μέρος της κιονοστοιχίας του ναού. Οι υπόλοιποι φυλάσσονται στο Βρετανικό Μουσείο.

13. Παναγία Χοζοβιώτισσα, Αμοργός

Το Μοναστήρι της Παναγίας Χοζοβιώτισσας βρίσκεται στις Κυκλάδες και το μικρό νησί της Αμοργού. Ιδρύθηκε με αφορμή την ανεύρεση μιας θαυματουργής εικόνας της Παναγίας με προέλευση από την Χόζοβα της Παλαιστίνης. Ιστορικά στοιχεία υποδεικνύουν ως ανακαινιστή της Μονής τον Αυτοκράτορα Αλέξιο Κομνηνό Α΄ (11ος αιώνας).

Ιερά Μονή Παναγίας της Χοζοβιώτισσας (Κυκλάδες, Αμοργός)
Η θέα από το μοναστήρι © Paul Arps/CC BY-SA 2.0

Το μοναστήρι βρίσκεται κυριολεκτικά «κρεμασμένο» στα βράχια, 300 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Την 21η Νοεμβρίου, ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου, η πολιούχος εικόνα του νησιού λιτανεύεται μέσα από τα λιθόστρωτα σοκάκια και τις ασβεστωμένες αυλές της Αμοργού. Τις ημέρες εκείνες η προσέλευση στο νησί είναι αθρόα. Μια χαμηλή μαρμάρινη πόρτα εντός της μονής οδηγεί σε ένα παρεκκλήσι με σπάνια εκκλησιαστικά κειμήλια. Ένα από αυτά είναι το αντίγραφο της Παναγίας της Πορταΐτισσας του 15ου αιώνα και η «Προσευχή του Γενναδίου» με χρονολογία το 1619.

14. Μονή Ευαγγελίστριας, Σκιάθος

Η Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου είναι ένα γυναικείο μοναστήρι, και βρίσκεται 4 χλμ. έξω από την Σκιάθο. Ιδρύθηκε το 1794 από τους «Κολλυβάδες» -μια ομάδα μοναχών από που εγκατέλειψαν τον Άθω διαφωνώντας με την τέλεση των μνημοσύνων τις Κυριακές. Στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης το μοναστήρι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη στέγαση των μαχητών και στην οικονομική υποστήριξη του Απελευθερωτικού Αγώνα. Τον Σεπτέμβριο του 1807, εδώ δόθηκε ο Όρκος της Ελευθερίας από σημαντικούς ήρωες όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Ανδρέας Μιαούλης και άλλοι.

Μονή Ευαγγελίστρια, Σποράδες - Σκιάθος
Η είσοδος της Μονής © Plukas58/CC BY-SA 3.0

Στο κέντρο του συγκροτήματος βρίσκεται η εκκλησία βυζαντινού ρυθμού, με τρεις τρούλους. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της φέρει μεταγενέστερες εικόνες που χρονολογούνται από τον 17ο και 18ο αιώνα. Το μουσείο στεγάζει εκκλησιαστικά αντικείμενα και παρουσιάζει πληροφορίες για την ιστορία της Μονής, όπως άμφια ιερέων, σπάνια βιβλία και χειρόγραφα από τον 17ο αιώνα. Επίσης ευαγγέλια του 18ου αιώνα, ασημένιοι και ξύλινοι σταυροί είναι ανάμεσα στα εκθέματα. Εκεί βρίσκεται και ο αργαλειός ο οποίος ύφανε την πρώτη ελληνική σημαία!

15. Παναγία Σπηλιανή, Νίσυρος

Το μοναστήρι αυτό είναι ορατό από σχεδόν κάθε μέρος του νησιού της Νίσυρου. Βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του λιμανιού Μανδράκι, σε ένα βράχο ύψους 30μ. και χρονολογείται γύρω στο 1600 μ.Χ. Περιμετρικά θα δείτε τμήματα από τα τείχη του αρχαιολογικού χώρου του Παλαιόκαστρου, μιας και το κάστρο κάποτε προστατευόταν από τους Ιωαννίτες Ιππότες.

Η Παναγία Σπηλιανή στο λιμάνι Μανδράκι (Νίσυρος)
Η Παναγία Σπηλιανή στην Νίσυρο © Paul Arps/CC BY-SA 2.0

Κατά τη διάρκεια της τουρκικής κατοχής η μονή εξέδωσε νόμισμα για τις συναλλαγές των Νισυρίων ενώ το 1823 πήρε μέρος στην Εθνοσυνέλευση. 270 βήματα οδηγούν στο σπήλαιο της Παναγίας της Σπηλιανής, το οποίο περιέχει τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Για τους ντόπιους, η εικόνα αυτή είναι η προστάτιδα και το σημαντικότερο κειμήλιο του νησιού!

16. Μονή Αγίου Εφραίμ (Άμωμων), Νέα Μάκρη

Η Μονή των Αμώμων ή Αγίου Εφραίμ βρίσκεται στην Νέα Μάκρη της Αττικής. Στο καθολικό της φυλάει σαν θησαυρό το σκήνωμα του νεοφανούς Αγίου της Εφραίμ. Πλήθος ιάσεων επιτελούνται μετά την ανεύρεση των χαριτόβρυτων λειψάνων του, το 1950.

Τα βιογραφικά του στοιχεία μας έγιναν γνωστά από μια αλληλουχία οραμάτων προς την Γερόντισσα Μακαρία Δεσύπρη. Σύμφωνα με αυτά, το κοσμικό όνομα του Αγίου ήταν Κωνσταντίνος Μόρφης και γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 14 Σεπτεμβρίου 1384, ημέρα του Τιμίου Σταυρού.

Η Μονή του Αγίου Εφραίμ (Αμώμων) στην Νέα Μάκρη
Άποψη της Μονής © marathoninfo

Η οικογένεια του για να τον γλυτώσει από το παιδομάζωμα, τον εμπιστεύτηκε στην Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Όρος Άμωμων της Αττικής. Στην ηλικία των 18 χρονών έγινε η κουρά του ως μοναχού. Στην συνέχεια έγινε διάκονος και ιερέας.

Στις αρχές του 15ου αιώνα, όταν η Αθήνα ήταν αιχμάλωτη στους Οθωμανούς κατακτητές, η Μονή του Αγίου Εφραίμ υπέστη επιδρομή. Δεκάδες μοναχοί μαρτύρησαν οι οποίοι σφαγιάστηκαν από τα ξίφη των Τούρκων. Ο Άγιος, ο οποίος έλειπε προσευχόμενος στο βουνό, επέστρεψε στην μονή και πιάστηκε αιχμάλωτος ακριβώς την ημέρα των γενεθλίων του: 14 Σεπτεμβρίου 1425.

Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Όρος Άμωμων)
Το εσωτερικό του ναού

Επί 8,5 μήνες βασανιζόταν σε ένα δέντρο το οποίο μέχρι σήμερα διατηρείται στον προαύλιο χώρο του κοινοβίου. Μαρτύρησε στις 5 Μαΐου 1426 σε ηλικία των 42 ετών. Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη εκκλησία στις 3 Ιανουαρίου (ανεύρεση των λειψάνων του) και 5 Μαΐου (ημέρα του μαρτυρίου).
Η Μονή του Αγίου Εφραίμ είναι γυναικείο μοναστήρι και υπάγεται στην Μητρόπολη Κηφισιάς. Αν το επισκεφτείτε, διαθέστε ένα λεπτό ώστε να επισκεφτείτε τον τάφο του αγιογράφου Φώτη Κόντογλου που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο. Ο ίδιος είχε μεγάλη ευλάβεια στον Άγιο και μάλιστα φιλοτέχνησε την πρώτη εικόνα του…

17. Μονή Μεγάλου Σπηλαίου, Καλάβρυτα

Η Μονή Μεγάλου Σπηλαίου βρίσκεται σε μια μεγάλη σπηλιά σε ένα απότομο βράχο, όπου οι δυτικές πλαγιές του βουνού Χελμού πέφτουν μέχρι το φαράγγι του ποταμού Βουραϊκού. Το σπήλαιο αυτό ήταν ήδη γνωστό από την αρχαιότητα. Όπως ο γεωγράφος Παυσανίας αναφέρει, οι κόρες του Προίτου βρήκαν εκεί καταφύγιο από την δαιμονική τρέλα που τους ενέβαλε η θεά Ήρα. Κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, χριστιανοί ασκητές εγκαταβίωσαν στο σπήλαιο. Βρίσκεται σε απόσταση 11 χιλιομέτρων βορειοδυτικά των Καλαβρύτων.

Η Μονή Μεγάλη Σπηλαίου στα Καλάβρυτα
Θυμίζει την …Παναγία Σουμελά © Napoleon Vier/CC BY-SA 2.0

Το Μέγα Σπήλαιο είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Ελλάδας. Εξωτερικά θυμίζει μεγάλο φρούριο και έχει οκτώ ορόφους. Η ίδρυση του έγινε το 362 από τους Θεσσαλονικείς αδελφούς Συμεών και Θεόδωρο, οι οποίοι με τη βοήθεια της Αγίας Ευφρόσυνης ανακάλυψαν στο σπήλαιο την εικόνα της Θεοτόκου, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Το ιδιαίτερο με αυτή την εικόνα είναι πως είναι κατασκευασμένη με μαστίχα και κερί.

Αρκετοί μοναχοί έγιναν μέλη της Φιλικής Εταιρείας και συμμετείχαν στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Το 1934 το καθολικό καταστράφηκε σε πυρκαγιά και αντικαταστάθηκε από μια νέα εκκλησία το 1937. Στις 8 Δεκεμβρίου 1943, η γερμανική 117η μεραρχία Jäger κατέστρεψε το μοναστήρι και εκτέλεσε 22 μοναχούς και επισκέπτες στο πλαίσιο αντιποίνων. Αυτά κορυφώθηκαν λίγες μέρες αργότερα με τη Σφαγή των Καλαβρύτων.

18. Μονή Αγίου Νεκταρίου (Αγίας Τριάδος), Αίγινα

Ο ναός του Αγίου Νεκταρίου στην Αίγινα
Ο ναός του Αγίου © Dimorsitanos/CC BY-SA 3.0<

Η Μονή Αγίας Τριάδος φιλοξενεί τα λείψανα του προστάτη της Αγίου Νεκταρίου. Θεωρείται ο μεγαλύτερος θαυματουργός άγιος του 20ου αιώνα. Το μοναστήρι (το οποίο είναι γνωστό και ως Μονή Αγίου Νεκταρίου) βρίσκεται 6 χλμ. από το λιμάνι του νησιού. Είναι χτισμένο στην τοποθεσία Ξάντας, απέναντι από τον λόφο της Παλιαχώρας και είναι το πιο σημαντικό θρησκευτικό μνημείο της Αίγινας.

Η ίδρυση του γυναικείου σήμερα κοινοβίου, έγινε το 1904 από τον Μητροπολίτη Πενταπόλεως Νεκτάριο Κεφαλά -τον Άγιο Νεκτάριο. Αφιερώθηκε στην Αγία Τριάδα και χτίστηκε στα θεμέλια ενός μοναστικού ιδρύματος από την εποχή του Βυζαντίου. Σε αυτόν τον χώρο έζησε ο Άγιος για 13 χρόνια και στην κοίμηση του (στις 9 Νοεμβρίου 1920), τάφηκε στον προαύλιο χώρο της Εκκλησίας.

Πορτρέτο του Αγίου Νεκταρίου, Επισκόπου Πενταπόλεως
Ο Άγιος Νεκτάριος σε ελαιογραφία © Andrey Mironov/CC BY-SA 4.0

Μετά την κοίμηση του πραγματοποιήθηκαν 3 εκταφές όπου το σκήνωμα του βρέθηκε άφθορο, να ευωδιάζει. Κάθε χρόνο στην μνήμη του τελείται αγρυπνία και λιτανεία, ενώ ακολουθεί λιτανεία με τα λείψανα του Αγίου στα σοκάκια της Αίγινας.

Στην Μονή Αγίας Τριάδος μπορείτε να επισκεφτείτε δυο μικρά παρεκκλήσια. Στο ένα διατηρείται ακόμη ο μαρμάρινος τάφος του Αγίου. Πολλοί πιστοί μαρτυρούν πως ακούν το μπαστουνάκι του Αγίου ακουμπώντας το αυτί τους στην πλάκα. Αποτελεί και αυτό μια απάντηση πολλές φορές, στα αιτήματα των πιστών. Στο δεξί παρεκκλήσι υπάρχει η λειψανοθήκη με τα χαριτόβρυτα λείψανα του Αγίου Νεκταρίου. Πίσω από τα παρεκκλήσια διατηρείται ακόμη το δωμάτιο στο οποίο ζούσε. Στην μικρή έκθεση πωλούνται πλαστικά μπουκάλια, τα οποία μπορείτε να γεμίσετε με αγιασμό.

19. Μονή Μεγάλου Μετεώρου, Καλαμπάκα

Η Μονή Μεγάλου Μετεώρου τιμάται στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος και ιδρύθηκε από τον Αθανάσιο τον Μετεωρίτη, μια από τις μεγαλύτερες μορφές του Ορθόδοξου μοναχισμού. Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, οι εργασίες για την κατασκευή της ξεκίνησαν το 1382 και ολοκληρώθηκαν αργότερα από τον μοναχό Ιωάσαφ.

Μονή Μεγάλου Μετεώρου, Καλαμπάκα

Όταν ο «Τσάρος της Ηπείρου» Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος αποφάσισε να ασκητεύσει εκεί της χάρισε μεγάλο πλούτο. Το Μεγάλο Μετέωρο έγινε το διασημότερο και ωραιότερο μοναστήρι στα Μετέωρα, με το καθολικό του να κοσμούν αγιογραφίες του πασίγνωστου Θεοφάνη του Κρητός. Έξω από τον ναό, προκαλούν εντύπωση οι τοιχογραφίες με αρχαίους φιλοσόφους όπως ο Σωκράτης και ο Αριστοτέλης. Μια βόλτα στο εσωτερικό μουσείο της θα σας αποκαλύψει ένα μεγάλο θησαυρό με χειροποίητα εκκλησιαστικά ενδύματα, χειρόγραφα, σταυρούς ευλογίας κ.α. Εκεί φυλάσσεται ακόμη ο γάντζος και το δίχτυ, το οποίο παλαιότερα χρησιμοποιούσαν οι μοναχοί για την…μετάβαση τους στην Μονή!

Οι ώρες προσέλευσης των προσκυνητών είναι μεταξύ 9-1 και 3-6 καθημερινά, εκτός Τρίτης και Πέμπτης. Για την είσοδο σας απαιτείται το αντίτιμο των 2 ευρώ. Συνδυάστε με την επίσκεψη σας στο γειτονικό Καστράκι και την Καλαμπάκα. Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι μια πανέμορφη τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική. Χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό και ανακαινίστηκε στα χρόνια του Ανδρόνικου Παλαιολόγου το 1309.

20. Μονή Σίμωνος Πέτρας, Άθως

Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας Άγιο Όρος
Το επιβλητικό μοναστήρι της Σιμωνόπετρας © Diderot/CC BY-SA 3.0

Η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας είναι ένα από τα 21 μοναστήρια του Αγίου όρους και χτίστηκε τον 13ο αιώνα από τον Όσιο Σίμωνα. Είναι χτισμένο πάνω σε ένα τεράστιο βράχο, στη νότια ακτή της χερσονήσου του Άθω, κοντά στο λιμάνι της Δάφνης. Η θέα του είναι επιβλητική μιας και το ύψος στο οποίο ανέρχεται φτάνει τα 330 μ. πάνω από την θάλασσα.

Το μοναστικό συγκρότημα έχει καταστραφεί πολλές φορές από φωτιά. Το θαυματουργό αριστερό χέρι της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής κοσμεί το μοναστήρι. Η βιβλιοθήκη, επιστημονικά ταξινομημένη και οργανωμένη, συγκεντρώνει σήμερα περίπου 32.000 τόμους τυπωμένων βιβλίων. Στο εσωτερικό της εγκαταβιώνουν σήμερα 54 μοναχοί και ηγούμενος είναι ο Αρχιμανδρίτης Ελισσαιός.

Εορτάζει στις 25 Δεκεμβρίου, ημέρα που τιμάται η Γέννηση του Χριστού.

21. Μονή Αγάθωνος, Φθιώτιδα

Η Μονή Αγάθωνος από ψηλά - Φθιώτιδα
Το Μοναστήρι «κρυμμένο» στο δάσος της Υπάτης © George Terezakis/CC BY-SA 2.0

Η Μονή Αγάθωνος βρίσκεται 7 χιλιόμετρα έξω από την Υπάτη, δίπλα από το βουνό της Οίτης, σε υψόμετρο 533 μ. Ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα από τον μοναχό Αγάθωνα. Σύμφωνα με μια παράδοση το παλιό ασκητήριο στο οποίο ζούσε ο Όσιος Αγάθωνας καταστράφηκε από καθίζηση του εδάφους και η εικόνα της Παναγίας εξαφανίστηκε. Αργότερα, η εικόνα βρέθηκε σε μια σπηλιά όπου και χτίστηκε το νέο μοναστήρι. Έλαβε μάλιστα και το όνομα του λίγο καιρό μετά την οσιακή κοίμηση του.

Στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης πολλοί Έλληνες χρησιμοποιούσαν έβρισκαν εκεί καταφύγιο. Όταν ο Δράμαλης το έμαθε την έκαψε το 1822. Κατά Θεία πρόνοια αρκετά λείψανα και χειρόγραφα διασώθηκαν τα οποία φυλάσσονται μέχρι σήμερα. Σε ειδική λάρνακα, διατηρείται επίσης ακέραιο το σκήνωμα του Γέροντα Βησσαρίωνα ο οποίος ήταν ιερομόναχος του μοναστηριού και έφερε σημεία αγιότητος, ήδη εν ζωή. Πλήθος πιστών μεταβαίνουν εκεί για προσκύνημα ενώ υπάρχουν αναρίθμητες μαρτυρίες για θαύματα, που επιτελούνται μετά την κοίμηση του.

22. Μονή Ελώνας, Αρκαδία

Η Μονή Ελώνης χτισμένη στον βράχο
Η Μονή χτισμένη εντός του βράχου © Ilogios/CC BY-SA 4.0

Η Μονή Ελώνα (14ος αιώνας) βρίσκεται κυριολεκτικά «σμιλεμένη» σε μια χαράδρα του βουνού στην Αρκαδία. Η εντυπωσιακή του αρχιτεκτονική το κατατάσσει σε ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της περιοχής.

Σύμφωνα με μια παράδοση στον χώρο ανακαλύφτηκε μια εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας. Δυο μοναχοί τότε εγκαταστάθηκαν εκεί και ανέλαβαν να την φυλάνε. Είναι πιθανότατα μια από τις 70 εικόνες του Ευαγγελιστή Λουκά. Η τεχνική της από μαστίχα και κερί θυμίζει τα πρωτοχριστιανικά χρόνια. Σήμερα είναι ένα γυναικείο κοινόβιο στο οποίο εγκαταβιώνουν 4 μονάζουσες.

Info: Το πιο δημοφιλές σημείο στο χώρο είναι ένα μπαλκόνι που φαίνεται κυριολεκτικά να «αιωρείται» στον αέρα. Προσφέρει μια μοναδική άποψη της Ορεινής Αρκαδίας.

23. Μονή Τιμίου Προδρόμου, Αρκαδία

Η Μονή Τιμίου Προδρόμου είναι στην ουσία χτισμένη, στη ρίζα ενός βράχου. Βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του φαραγγιού του Λούσιου, κοντά στα χωριά Στεμνίτσα και Δημητσάνα. Το τοπίο είναι εντυπωσιακό και θυμίζει τα Μετέωρα και την Παναγία Σουμελά του Πόντου. Η κυρίως εκκλησία τιμάται στον Προφήτη και Πρόδρομο Ιωάννη. Πρόκειται για μια βασιλική με αψιδωτές καμάρες ενώ ξεχωρίζει για τις ολοζώντανες αγιογραφίες της.

Η Μονή Τιμίου Προδρόμου στην Ορεινή Αρκαδία
Το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου © Αρκάs/CC BY-SA 4.0

Στην επανάσταση του 1821, ο χώρος έγινε καταφύγιο για τους πολεμιστές του Απελευθερωτικού Αγώνα. Το 1834 ερήμωσε λόγω διαταγής που έλεγε πως κάθε κοινόβιο που είχε 7 ή λιγότερους μοναχούς θα έπρεπε να κλείσει. Το 1838 η Μονή Τιμίου Προδρόμου αναστυλώθηκε πνευματικά και κτιριακά. Σύντομα, έγινε ένα μεγάλο θρησκευτικό κέντρο της περιοχής.

Σήμερα στο εσωτερικό της διατηρείται ένα πολύ γνωστό εργαστήρι αγιογραφίας. Οι λιγοστές μονάζουσες ασχολούνται με την ραφή ιερατικών ειδών αλλά και την θερμή φιλοξενία σε κάθε προσκυνητή που θα την επισκεφτεί!

24. Μονή Πεντέλης, Αττική

Η Μονή Πεντέλης ιδρύθηκε το 1578 από τον Άγ. Τιμόθεο Ευρίπου, ο οποίος γεννήθηκε στον Κάλαμο Αττικής. Λειτουργεί έως τις ημέρες μας ως ανδρώα κοινοβιακή μονή και βρίσκεται στην Παλαιά Πεντέλη.

Το κυρίως Καθολικό τιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ως κτήτορας εμφανίζεται η οικογένεια Δεγλέρη, γνωστή Αθηναική οικογένεια. Μάλιστα ο ιεροδιάκονος Ιερόθεος Δέγλερης διετέλεσε ηγούμενος. Λέγεται πως ασκητές που εγκαταβίωναν σε σπήλαια της περιοχής, αποτέλεσαν την πρώτη αδελφότητα, η οποία για την εποχή της ξεπέρασε τα 100 άτομα.

Η Μονή Πεντέλης, διάσημος χώρος των Αθηνών
Εσωτερικός χώρος © G Da/CC BY-SA 3.0

Στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας το μοναστικό αυτό συγκρότημα της Πεντέλης διατηρούσε μετόχια σε ολόκληρη την Αττική. Μάλιστα απέκτησε αρκετά προνόμια από τους σουλτάνους εκείνης της εποχής, λόγω των ισχυρών του πνευματικών δεσμών με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Σήμερα η Μονή Πεντέλης θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία της περιοχής των Αθηνών. Αιτία είναι η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του αφού τα υψηλά του τείχη το κάνουν να μοιάζει με καστρομονάστηρο. Την ίδια αίγλη παρουσιάζει και το εσωτερικό του, το οποίο ενσωματώνει στοιχεία από αρχαίες εκκλησίες.

Αψιδωτή στοά στο μοναστήρι της Πεντέλης
Αρχαιολογικά στοιχεία σε πολλά μέρη του κτιρίου © G Da/CC BY-SA 3.0

25. Μονή Λαζαριστών, Θεσσαλονίκη

Η Μονή Λαζαριστών είναι ένα Καθολικό μοναστήρι. Χτίστηκε το 1886 από τους μοναχούς του Τάγματος του Αγίου Βικεντίου του Παύλου (Λαζαριστές) στη Σταυρούπολη και είναι από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης. Οι Λαζαριστές έλαβαν το όνομα τους από την ενορία από την οποία ξεκίνησαν, τον Άγιο Λάζαρο στο Παρίσι. Ερχόμενοι στην Θεσσαλονίκη, είχαν σαν κύριο μέλημα την διάδοση του Καθολικισμού και τα φιλανθρωπικά έργα. Με τα χρόνια όμως η μονή άλλαξε χρήσεις και ρόλους αφήνοντας το δικό της σημάδι στην ιστορία.

Η Μονή Λαζαριστών, πολιτιστικό κέντρο της Θεσσαλονίκης
Ο προαύλιος χώρος της Μονής © Perrygogas/CC BY-SA 3.0

Οι Λαζαριστές εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα το 18ο αιώνα, αναλαμβάνοντας όλο τον πλούτο των Ιησουιτών, οι οποίοι – μέχρι τον 17ο αιώνα – είχαν ήδη αναπτύξει σημαντικά έργα εκπαιδευτικού και κοινωνικού χαρακτήρα στην ελληνική επικράτεια. Η παρουσία τους έγινε φανερή από το 1861, όταν οι Αδελφές του Ελέους άρχισαν να χτίζουν στην περιοχή του Zeitenlik, το πρώτο οργανοτροφείο. Το ίδιο κτίριο φιλοξένησε αργότερα τη γαλλική σχολή  «Άγιος Παύλος» και πολλές άλλες δραστηριότητες, τις οποίες διαχειρίζονταν η εκκλησία των Καθολικών.

Το 1978 η μονή θεωρήθηκε ακατάλληλη λόγω καταστροφής από σεισμούς και εγκαταλείφθηκε. Το 1997, όταν η Θεσσαλονίκη έγινε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, ανακαινίστηκε, αποκαταστάθηκε και αποδόθηκε στην κοινωνία της Σταυρούπολης ως ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της.

Κάθε χρόνο,  ο «Αστικός Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός της Μονής Λαζαριστών», διοργανώνει ένα φεστιβάλ στους υπαίθριους χώρους του συγκροτήματος κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Διάσημοι καλλιτέχνες από τον ελληνικό και ξένο χώρο αναδεικνύουν την Θεσσαλονίκη σε ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα της Ευρώπης.

Μπορεί επίσης να σας αρέσει...

Σχόλιο

  1. Ευγενια

    Το μοναστήρι είναι ανοιχτό

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

error: