7 Μοναστήρια στα Μετέωρα που Άγγιξαν τον Ουρανό

Τα Μοναστήρια στα Μετέωρα ανήκουν στα «Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς»της Unesco. Ο λόγος; Θα καταλάβετε αμέσως…

Στη γραφική πεδιάδα της Θεσσαλίας, μερικά χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Καλαμπάκας, ένα μοναδικό τοπίο μαγνητίζει τον κάθε επισκέπτη. Είναι οι ορεινοί όγκοι των Μετεώρων, το θαύμα αυτό της φύσης, το οποίο ορθώνεται μέχρι και 600 μ. πάνω από την επιφάνεια της γης…

Το θέαμα προκαλεί κυριολεκτικά το δέος. Αν κάτι όμως είναι αξιοθαύμαστο αυτό είναι τα μοναστήρια των Μετεώρων, τα οποία εδώ και αιώνες στέκονται στις κορυφές αυτών των βράχων, ως φάροι πνευματικής ζωής. Από αυτά έλαβαν και τα «Μετέωρα» το όνομα τους αφού τα μοναδικά αυτά μοναστήρια φαίνονται σαν να «αιωρούνται» (να μένουν δηλαδή μετέωρα) πάνω από την γη.

Οι μονές αυτές σήμερα είναι προσβάσιμες στον κάθε επισκέπτη, σε σημείο που μπορεί να περιηγηθεί στο εσωτερικό τους και να θαυμάσει τις σπάνιες αγιογραφίες, τα πανέμορφα Καθολικά και τα χρυσά ή ξυλόγλυπτα τέμπλα.

Η μοναδικότητα της τοποθεσίας χάρισε στα Μοναστήρια την προστασία της Διεθνούς οργάνωσης UNESCO, η οποία από το 1988 συμπεριέλαβε το μέρος στα «Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομίας». Την ίδια προστασία όμως απολαμβάνει και η ευρύτερη περιοχή αφού μέχρι και τα Αντιχάσια όρη, η οργάνωση Natura 2000 προστατεύει την χλωρίδα και πανίδα της περιοχής.

«Μετέωρα» Μοναστήρια

Οι «αετοφωλιές» των Μετεώρων, οι διάσημες δηλαδή Μονές της, λέγεται πως ξεκίνησαν τον 9ο αιώνα. Τότε άνθρωποι που αγάπησαν τον Θεό, που πόθησαν την ζωή της ησυχίας, απομακρύνθηκαν στις άκρες αυτών των βράχων. Και καθημερινή τους τρυφή ήταν η σιωπή και η προσευχή «μόνοι μόνω τω Θεώ».

Τις Κυριακές εγκατέλειπαν για λίγο την αγαπημένη τους ησυχία και μετέβαιναν στο γειτονικό χωριό Καστράκι. Εκεί, κάτω από τον περιώνυμο βράχο της Δουπιανής υπήρχε ένα μικρό εκκλησάκι όπου τακτικά τελούνταν η Θεία Λειτουργία. Εκεί οι ασκητές μεταλάμβαναν «Σώμα και Αίμα Χριστού» και συνέχιζαν με νέες δυνάμεις τον ασκητικό τους αγώνα…

Η Παναγία της Δουπιανής ήταν ο πρώτος ναός για το μοναστηριακό συγκρότημα των Μετεώρων. Και όπως το Πρωτάτο του Αγίου Όρους, έλαβε και αυτός το ίδιο όνομα -Πρωτάτο-, έχοντας μια ιδιαίτερη θέση στην μοναστική ζωή της περιοχής.

Οργάνωση κοινοβιακού βίου

Η αρετή των ασκητών αύξανε και παράλληλα η δίψα των ανθρώπων για πνευματική ζωή. Σιγά σιγά τα μικρά ασκηταριά άρχισαν να μεταμορφώνονται σε «πνευματικές κυψέλες» όπου ο καθένας μπορούσε να ακούσει Λόγο Θεού. Μέχρι τον 12ο αιώνα, η μικρή κοινότητα είχε δώσει την θέση της στην πρώτη Σκήτη των Μετεώρων, η οποία έλαβε το όνομα «Σκήτη των Σταγών» ή «Δουπιάνου».

Λίγο αργότερα και στα τέλη του 14ου αιώνα, η μεγαλώνυμος Βυζαντινή Αυτοκρατορία έφτανε σιγά σιγά στο τέλος της. Το ίδιο διαφαινόταν και για την Χερσόνησο του Άθω η οποία βρισκόταν υπό την διαρκής απειλή Οθωμανών κατακτητών.

Την εποχή εκείνοι τρεις μοναχοί της Μονής Ιβήρων, ο Μωυσής, ο Γρηγόριος και ο Αθανάσιος εγκατέλειψαν το Άγιον όρος. Έχοντας ακούσει για την ασκητική ζωή αλλά και την τοποθεσία των γραφικών Μετεώρων μετέβησαν στη Θεσσαλία. Εκεί, σε ένα ψηλό βράχο ο οποίος αποκαλούνταν «Στύλος» πέρασαν το υπόλοιπο της ζωής τους.

Παρόλα αυτά η πρώτη«επίσημη» ίδρυση Μονής έγινε από τον Άγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη. Αυτός, αφού ανέβηκε στον βράχο «Πλατύ Λίθο» του χάρισε το όνομα «Μετέωρο». Αυτή θα είναι και η αρχή του μοναστηριού «Μεγάλο Μετέωρο» το οποίο χρονολογείται από το 1344.

Ίδρυση των 20 Μονών

Η Οθωμανική λαίλαπα που κατέκαιγε καθετί Ορθόδοξο και Ελληνικό, έφτασε στην ορεινή Θεσσαλία. Ένας από τους πρώτους στόχους, οι μοναχοί της περιοχής, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν βίαια τις οικείες μονές τους. Τη νέα «μονή μετανοίας» τους αποτέλεσαν τα γραφικά Μετέωρα, κοντά στην κοιλάδα του Πηνειού Ποταμού.

Με τον καιρό 20 Μοναστήρια δημιουργήθηκαν… Αυτά, για να επιτεύξουν την ησυχία και την μόνωση δεν επέτρεπαν την πρόσβαση στο εσωτερικό τους. Αντιθέτως, η μετακίνηση εντός – εκτός της μονής πραγματοποιούνταν με ένα δίχτυ το οποίο ήταν πιασμένο σε ένα άγκιστρο. Εκεί οι υπόλοιποι μοναχοί ανέβαζαν το δίχτυ με την βοήθεια τροχαλίας!

Στην καλύτερη περίπτωση χρησιμοποιούνταν ανεμόσκαλα. Και οι μοναχοί, με πλήρη αυταπάρνηση της ζωής τους, ανέβαιναν την σχοινένια σκάλα σε μια απόσταση 600 μ. από το έδαφος! Και τα σχοινιά έμεναν τα ίδια και απαράλλαχτα μέχρι -όπως είπε και ένας από τους Ηγούμενους των Μετεώρων- «να επιτρέψει ο Θεός να κοπούν…»

Η κυριότερη συγκέντρωση των μοναχών γινόταν στη Μονή Μεγάλου Μετεώρου, το οποίο αποτελούσε την μεγαλύτερη μοναστική κοινότητα της εποχής. Οι μοναχοί, αυτόχθονες, ζούσαν με την κτηνοτροφία και το λιγοστό εργόχειρο τους. Έτσι θα ζουν για αρκετούς αιώνες ακόμη, μέχρι και τον 16ο αιώνα, τότε που η εύνοια του Σουλειμάν του Μεγαλοπρεπή θα χαρίσει στα μοναστήρια μεγάλη οικονομική ευημερία…

Τα Μετέωρα στα σύγχρονα χρόνια

Κάποιοι λένε πως αν δεν υπήρχαν σήμερα τα μοναστήρια των Μετεώρων ένα σημαντικό κομμάτι του Ελληνικού πολιτισμού, θα είχε σήμερα χαθεί. Και πράγματι! Τον 18ο αιώνα όταν η Ελλάδα «στέναζε» κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό, οι «αετοφωλιές» της Καλαμπάκας ήταν το καταφύγιο για πολλούς διανοούμενους της εποχής. Ποιητές, λογοτέχνες αλλά και φιλόσοφοι ήταν μερικοί από αυτούς που βρήκαν προστασία σε Μονές, όπως αυτής του Αγίου Βαρλαάμ.

Το σκηνικό των Μετεώρων άλλαξε αρκετά με την δημιουργία τούνελ και λαξευτών κλιμάκων που ευνοούσαν την πρόσβαση προς τις μονές. Οι παραδοσιακοί τρόποι μετάβασης όπως ανεμόσκαλες και τα «ανθρώπινα» καλάθια, άνηκαν πια στο παρελθόν. Αυτό είχε το μειονέκτημα πως τα μοναστήρια θα γινόντουσαν πιο ευάλωτα σε ανθρώπινες επιδρομές, πράγμα που δεν άργησε να γίνει! Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πολλά από τα μοναστήρια των Μετεώρων έγιναν στόχος λεηλασίας. Σημαντικές αγιογραφίες, χρυσοί σταυροί ευλογίας και πολύτιμα εκκλησιαστικά κεντήματα αφαιρέθηκαν από τα γερμανικά στρατεύματα των Ναζί.

Τα Μοναστήρια των Μετεώρων σήμερα

Από τον 9ο μέχρι και τον 17ο αιώνα έχει καταμετρηθεί η ίδρυση 24 ιερών μονών στα Μετέωρα. Η πρώτη, η Σκήτη του Αγίου Πνεύματος ιδρύθηκε από κάποιον Βαρνάβα, το δεύτερο μισό του 10ου αιώνα. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα να θυμίζει την αρχική της μορφή. Ακολουθούν η Μονή Μεταμορφώσεως το 1020 και η Σκήτη Σταγών ή Δούπιανη το 1160.

Συνολικά ιδρύθηκαν 24 μοναστήρια με τα πιο γνωστά την Μονή Υψηλoτέρας ή Καλλιγράφων,της Παναγίας της Μήκανης, του Τιμίου Προδρόμου, του Καλλίστρατου. Όλα χάθηκαν στο χρόνο. Σήμερα μόνο τα 6 από αυτά είναι επισκέψιμα εκ των οποίων τα δυο είναι γυναικεία.
Πάμε να ενημερωθούμε για το καθένα ξεχωριστά καθώς και την ιστορία τους!

Μεγάλο Μετέωρο

Το 1334 οι διαρκείς επιδρομές κουρσάρων στον Άθω αναγκάζουν τον μοναχό Αθανάσιο να αποχωρήσει. Λίγο αργότερα συνοδευόμενος από τον πνευματικό του πατέρα Γρηγόριο θα εγκατασταθεί σε ένα βράχο -την «Στήλη των Σταγών». Εκεί θα ζήσει για αρκετά χρόνια αγωνιζόμενος «τον Καλόν Αγώνα».

Το 1344 θα φτάσει η ώρα για την ίδρυση της πρώτης οργανωμένης μονής και μάλιστα, σύμφωνα με τα αγιορείτικα πρότυπα. Παραλαμβάνοντας 14 μαθητές από την γύρω περιοχή, ο μοναχός Αθανάσιος θα ανεβεί σε ένα βράχο της περιοχής με το όνομα «Πλατύς Λίθος». Εκεί θα ξεκινήσει το τιτάνιο έργο ανοικοδόμησης της μονής σε υψόμετρο 613 μέτρα από την επιφάνεια της γης.

Όπως ήταν φυσικό, όταν το μοναστήρι ολοκληρώθηκε αποτελούσε ένα κόσμημα για την πόλη της Καλαμπάκας. Το όνομα του -Μεγάλο Μετέωρο-  είναι συνώνυμο της αρχής του οργανωμένου μοναστικού βίου για την περιοχή. Και η Μονή αφιερώθηκε στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος όπου και τιμάται, έως σήμερα.

Από τον 15ο αιώνα έως σήμερα.

Όταν ο Άγιος Αθανάσιος κοιμήθηκε τον ακολούθησε στην διαδοχή ο Άγιος Ιωάσαφ, ένας Σέρβος Βασιλιάς.

Αυτός, εγκαταλείποντας κάθε κοσμική τρυφή και αγάπη για εξουσία έγινε μοναχός στην μονή το 1373. Όντας 40 χρόνια μοναχός στο Μεγάλο Μετέωρο πραγματοποίησε αρκετά έργα όπως νέα μοναχικά κελλιά και την ανακατασκευή του Ναού της Μεταμορφώσεως.

Το 1415 ο Πατριάρχης Ιερεμίας Α’ με επίσημο σιγίλιο θα παρέχει πολλά προνόμια και ανεξαρτησία στην Μονή. Αυτοκρατορικές δωρεές και σημαντικές εισφορές θα προσφέρουν μια οικονομική ευημερία στο Μεγάλο Μετέωρο. Τότε θα χτιστεί εκ νέου η Λιτή και το Καθολικό του Ναού της Μεταμορφώσεως. Την ίδια περίοδο θα πραγματοποιηθεί η επέκταση της μονής. Νέα μαγειρεία, τράπεζα και ένας Πύργος θα κατασκευαστούν το 1572. Η εκκλησία θα επεκταθεί μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1544.

Τι να δείτε στο Μεγάλο Μετέωρο

• Αρχίστε την ξενάγηση σας στο μοναστήρι από τον «Πλατύ Λίθο». Ο γρανιτένιος αυτός βράχος ορθώνεται 620 μ. πάνω από την θάλασσα. Πάρτε ένα λεπτό και θαυμάστε την θέα από το σημαντικότερη μονή των Μετεώρων. Έτσι κι αλλιώς, όλα από εδώ ξεκίνησαν!
• Παράπλευρα της Μονής διασώζεται το ασκητήριο του Οσίου Αθανασίου. Λαξευμένο στον βράχο, παρέμεινε εντός του έως το 1344 όταν και ίδρυσε το Μεγάλο Μετέωρο.
• Ο Πύργος του βριζονιού, ήταν ο «Πύργος ελέγχου» για τα χρόνια που η ανάβαση γινόταν στο μοναστήρι με σχοινιά. Εκεί, με την βοήθεια μιας ειδικής τροχαλίας ανέβαζαν τον επισκέπτη ή μοναχό στο εσωτερικό της μονής. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται επίσης και το μαγκηπείο, ο χώρος όπου το μοναστήρι κατά την ακμή του έφτιαχνε εκατοντάδες ψωμιά για ξένους και μοναχούς. Οι χώροι αυτοί είναι επισκέψιμοι.
• Κάντε μια στάση στο κελλάρι της μονής όπου φιλοξενούνται παλιά ξύλινα βαρέλια, από τα χρόνια που οι μοναχοί παρήγαγαν το δικό τους κρασί. Παλιά εργαλεία και αντικείμενα βρίσκονται επίσης, προς έκθεση.

• Κάντε οπωσδήποτε μια στάση στο πανέμορφο Καθολικό του Ναού της Μεταμορφώσεως. Ο ναός (Σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο) φιλοξενεί μερικές από τις ωραιότερες τοιχογραφίες από το 1552. Σημαντικότερες από αυτές είναι η Κάθοδος του Χριστού στον Άδη, η Ανάσταση του Λαζάρου, ο Μυστικός Δείπνος και οι κτήτορες της μονής Αθανάσιος και Ιωάσαφ. Θαυμάστε επίσης το ξυλόγλυπτο και χρυσοποίκιλτο τέμπλο του 1791 διακοσμημένο με παραστάσεις φυτών και ζώων.
• Επισκεφτείτε στον νάρθηκα, στην βορεινή πλευρά του μοναστηριού, τον τάφο των Κτητόρων Αθανασίου και Ιωάσαφ. Υπάρχει και σχετική αγιογραφία.
• Από τη νοτιοανατολική γωνία του μοναστηριού μπορείτε να ατενίσετε ένα από τα ομορφότερα τοπία. Πρόκειται για τον γρανιτένιο βράχο που φιλοξενούσε την Μονή «Υψηλοτέρας». Ιδρύθηκε το 1930 αλλά σύντομα ερήμωσε αφού η πρόσβαση σε αυτήν ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη!
• Μην ξεχάσετε να επισκεφτείτε το μουσείο στην παλιά τράπεζα (1557). Ευαγγέλια, αρχαία χειρόγραφα, ξυλόγλυπτοι σταυροί ευλογίας και άλλα κειμήλια βρίσκονται προς έκθεση.

Ωράριο  Λειτουργίας

Θερινό ωράριο: Καθημερινά 09:00 – 15:00 εκτός Τρίτης

Χειμερινό Ωράριο: Καθημερινά 09:00 – 14:00 εκτός Τρίτης, Τετάρτης & Πέμπτης

Τηλ: 24320 22278

Μονή Υπαπαντής

Η Μονή Υπαπαντής χρονολογείται από τον 14ο αιώνα. Ιδρυτής της φέρεται να είναι ο Ιερομόναχος Νείλος, ηγούμενος της Θεοτόκου Δούπιανης.

Βρίσκεται σε απόσταση 30’ από την Μονή του Μεγάλου Μετεώρου. Στέκεται στην άκρη ενός θεόρατου βράχου χαρίζοντας μια μοναδική θέα της γραφικής Καλαμπάκας, του Καστριτσίου και των γύρω χωριών.

Στη Μονή Υπαπαντής τα σημάδια του χρόνου είναι φανερά: ερειπωμένα κελλιά, ένα κατεστραμμένο σήμερα, μαγειρείο, το παλιό Καθολικό. Όλα θυμίζουν μια πρώην ένδοξη Μονή που μένει σήμερα πεισματικά ανενεργή…Στον ίδιο βράχο, ανατολικά, βρίσκονται τα ερείπια της μονής Αγίου Δημητρίου, θύμα της οργής του περιβόητου Αλή Πασά των Ιωαννίνων.

Η Μονή Υπαπαντής δεν είναι επισκέψιμη και μένει σχεδόν μόνιμα, κλειστή.

Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά

Η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά είναι το πρώτο πράγμα που συναντά κανείς καθώς εισέρχεται στο πέτρινο δάσος των Μετεώρων.

Αντικρίζοντας κανείς την Μονή εξωτερικά, παρατηρεί την ιδιόμορφη κτιριακή δομή, η οποία μοιάζει φυσική προέκταση του βράχου. Ααποτελείται από τρεις ορόφους (η μόνη στα Μετέωρα) μιας και η επιφάνεια του βράχου ήταν πολύ περιορισμένη για περισσότερα κτίσματα.

Σύμφωνα με κάποιες αγιογραφίες στο παρεκκλήσι του Αγίου Αντωνίου, η Μονή Αναπαυσά κατοικήθηκε από κάποιον ασκητή τον 14ο αιώνα. Παρόλα αυτά με τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα, ιδρύθηκε από τον Άγιο Διονύσιο τον Ελεήμονα, Μητροπολίτη Λαρίσης, και τον Έξαρχο Σταγών Ιεροδιάκονο Νικάνορα. Η επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την είσοδο του ναού μας πληροφορεί σχετικά:

«ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ Ο ΘΕΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΠΑΝΙΕΡΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΗΡ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΚΑΙ ΟΣΙΩΤΑΤΟΥ ΕΝ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΙΣ ΚΥΡ ΝΙΚΑΝΟΡΟΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΧΟΥ ΣΤΑΓΩΝ…»

Το ιδιαίτερο όνομα της «Αναπαυσά» λέγεται πως έλαβε το μοναστήρι από το επίθετο του κτήτορα της, Νικάνορα. Η επικρατέστερη όμως φέρεται να είναι αυτή, που λέει πως οφείλεται στη θέση της μονής. Προσφέρει γαλήνη και ψυχική «ανάπαυση».

Από τα τέλη του 19ου αιώνα το μοναστήρι εγκαταλείφτηκε και οδηγήθηκε σε ερήμωση. Την αναστύλωση της Μονής, ανέλαβε μετά το 1960 η Αρχαιολογική Υπηρεσία. Όταν τελικά το έργο αποκατάστασης ολοκληρώθηκε, εγκαταβίωσε σε αυτό ο μοναχός Παλαμάς μέχρι και το 1982. Μια δεκαπενταετία αργότερα την Μονή άνοιγαν ιερείς της περιοχής, για επισκέπτες και τουρίστες.

Σήμερα ο μοναδικός κάτοικος του Αγίου Νικολάου «Αναπαυσά», είναι ο Ηγούμενος Πολύκαρπος Βενέτης.

Τι να δείτε στην Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά:

• Με αγιογραφίες που γοητεύουν, στον 1ο όροφο βρίσκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου. Προξενεί εντύπωση το γεγονός πως δεν έχει παράθυρα· ο φωτισμός στο εσωτερικό του προέρχεται αποκλειστικά από τα καντήλια. Παρόλα αυτά ο νάρθηκας του ναού είναι αρκετά ευρύχωρος και φωτεινός.
• Δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας να θαυμάσει, τα μοναδικά έργα τέχνης του Θεοφάνη του Κρητός. Ο γνωστός Κρητικός Αγιογράφος φιλοτέχνησε το εσωτερικό του Αγίου Νικολάου το 1527. Έργα του που ξεχωρίζουν είναι η Δευτέρα Παρουσία στον Νάρθηκα, η τοιχογραφία με τους κτήτορες Νικάνορα και Αγ. Διονύσιο, η Άκρα Ταπείνωση. Όντας ο ίδιος μοναχός, ο Θεοφάνης αγιογράφησε μερικούς από τους μεγαλύτερους ναούς στην Ελλάδα όπως τα Καθολικά της Μεγίστης Λαύρας και Σταυρονικήτα, στο Άγιον Όρος.

Μια θαυμάσια τοιχογραφία της Θεοτόκου με τον μικρό Χριστό να κρατάει το μεγάλο δάκτυλο του χεριού Της, βρίσκεται εντός του ναού. Ψάξτε την!

Ωράριο Λειτουργίας

Θερινό ωράριο: Καθημερινά 9:00-16:00 εκτός Παρασκευὴς
Χειμερινό ωράριο: Καθημερινά 9:00-16:00 εκτός Παρασκευὴς

Τηλ: 24320 22375

 Μονή Ρουσάνου

Η ιστορία της Μονής Ρουσάνου είναι τόσο γοητευτική όσο και η θέση στην οποία βρίσκεται. Χτισμένη σε ένα από τα ιερά βράχια των Μετεώρων, μεταξύ των βουνών Κόζιακα και Αντιχασίων, προσφέρει μια μοναδική θέα της Καλαμπάκας και της Θεσσαλικής γης.

Για την ίδρυση του όλοι αναφέρουν πως «πρέπει να έγινε πολύ παλιά», χωρίς να ξέρουν το πότε ακριβώς. Μια παράδοση από στόμα σε στόμα και ανεπιβεβαίωτες ιστορικές πηγές, τοποθετούν την ίδρυση της μονής το 1288 από τους Ιερομόναχους Βενέδικτο και Νικόδημο.

Παρόλα αυτά η πρώτη επιβεβαιωμένη ίδρυση του μοναστηριού, έρχεται το 1545 μετά από συγκατάθεση του τότε Μητροπολίτη Λαρίσης Βησσαρίωνα και Ηγουμένου του Μεγάλου Μετεώρου. Αυτός ανέθεσε το χτίσιμο του Καθολικού της Μονής στους Ιερομονάχους Μάξιμο και Ιωάσαφ από την Ήπειρο.

Η Μονή Ρουσάνου μετά τον 16ο αιώνα

Το χτίσιμο του νέου αυτού ναού, έγινε πάνω στα θεμέλια παλαιάς ερειπωμένης εκκλησίας που τιμόταν στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Όταν ολοκληρώθηκε αποτελούσε έναν δικίονο ναό, σταυροειδή με τρούλο και νάρθηκα -μια ωραιότατη εκκλησία βυζαντινού ρυθμού. Αγιογραφήθηκε το 1560 επί Ηγουμενίας Αρσενίου, από αγιογράφους Κρητικής σχολής. Όλες οι αγιογραφίες εντός του ναού διατηρούνται έως τις ημέρες μας σε καλή κατάσταση. Επίσης ένα ξυλόγλυπτο χρυσό τέμπλο εντυπωσιάζει.

Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η μονή Ρουσάνου γνώρισε την λεηλασία. Σπάνια χειρόγραφα και εικόνες αφαιρέθηκαν από το εσωτερικό της από Γερμανούς κατακτητές. Όσα κειμήλια απέμειναν φυλάσσονται σήμερα με ευλάβεια στο γειτονικό Μεγάλο Μετέωρο. Το 1988 το μοναστήρι συντηρήθηκε από την Περιφερειακή Αρχαιολογική Υπηρεσία και σήμερα είναι ενεργό με 13 μονάζουσες.

Τι να δείτε στην Μονή Ρουσάνου

• Θαυμάστε εντός του ναού της Μεταμορφώσεως την τοιχογραφία Ετοιμασία του Θρόνου. Πρόκειται για μια παράσταση με ανθρώπους, δαίμονες και ένα πύρινο ποταμό. Από πάνω τους, διακρίνονται με ευκρίνεια τρεις άγγελοι. Ο ένας κρατάει τα κατάστιχα με τις πράξεις της ψυχής που δικάζεται, ο δεύτερος βαστάζει τον ζυγό της Δικαιοσύνης, ενώ ο τρίτος απωθεί τον διάβολο, ο οποίος με μια τρίαινα προσπαθεί να αρπάξει την δικαζόμενη ψυχή.

Η Μονή Ρουσάνου βρίσκεται σε ένα χαμηλό βράχο και είναι εύκολα προσβάσιμη από μια γέφυρα χτισμένη από ξύλο. Η γέφυρα αυτή πρωτοκατασκευάστηκε το 1868 αντικαθιστώντας το …κλασσικό δίχτυ ή την ανεμόσκαλα των Μετεώρων. Από το 1930 η ξύλινη γέφυρα αντικαταστάθηκε από μια τσιμεντένια.

Ωράριο Λειτουργίας

Θερινό ωράριο: Καθημερινά 9:00-17:00 εκτός Τετάρτης (Κυριακές ανοίγει στις 09:30)
Χειμερινό ωράριο: Καθημερινά 9:00-14:00 εκτός Τετάρτης

Τηλ: 24320 22649

Μονή Βαρλαάμ

Η μοναστική ζωή της Μονής Βαρλαάμ ξεκινά με τον πρώτο οικήτορά της, ερημίτη Βαρλαάμ, ο οποίος εγκαταστάθηκε στην περιοχή. Εκεί έκτισε ένα παρεκκλήσι των Τριών Ιεραρχών και μερικά κελλιά, όπου έζησε ασκούμενος έως το τέλος της ζωής του.

Για δύο αιώνες τα κελλιά θα παραμείνουν έρημα. Μόνο στις αρχές του 16ου αιώνα, δυο αδέρφια από τα Ιωάννινα, οι μοναχοί Νεκτάριος και Θεοφάνης της οικογένειας Αψαράδων θα δώσουν ζωή στον τόπο. Έμπειροι μοναχοί αφού είχαν μονάσει πριν για επτά χρόνια στον «Στύλο του Προδρόμου» (Μονή του Μεγάλου Μετεώρου), αναδιοργανώνουν και πάλι την ζωή του «Ιερού Βράχου» του Βαρλαάμ με κοινοβιακά πρότυπα.

Η εγκατοίκηση πραγματοποιήθηκε το 1518 όπως φαίνεται και από την διαθήκη των δύο ασκητών: «Ευρόντες τον πλατύν και ευάερον και ησυχαστικόν λίθον…ηρξάμεθα κατά το Ζκξ’ (=1518) ανανεούν και οικοδομείν αυτόν προς κατοίκησιν…»

Εκτός από το παρεκκλήσι των Τριών Ιεραρχών τα δυο αδέρφια ανήγειραν ένα πύργο και έχτισαν ένα Καθολικό (1541-42) αφιερωμένο στους Αγίους Πάντες. Χρησιμοποιώντας σχοινιά, τροχαλίες και καλάθια χρειάστηκαν 22 ολόκληρα χρόνια για να ανεβάσουν όλα τα δομικά υλικά στην κορυφή του βράχου. Μόλις όμως τα πάντα ήταν στην κορυφή, οι εργασίες κατασκευής χρειάστηκαν μόνο 20 ημέρες!

Η Μονή Βαρλαάμ κατοικούνταν συνεχώς από μοναχούς (περίπου 35 κάθε φορά) κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα και στις αρχές του 17ου αιώνα, όταν άρχισε να παρακμάζει. Σήμερα είναι ένα ακόμα ενεργό μοναστήρι των Μετεώρων και φυσικά επισκέψιμο!

Τι να δείτε στην Μονή Βαρλαάμ

• Σίγουρα το στολίδι της Μονής είναι το εκκλησάκι των Τριών Ιεραρχών. Πρόκειται για μια ξυλόστεγη, μονόκλιτη Βασιλική, με σημαντικές τοιχογραφίες. Όπως μας πληροφορεί ένα εντοιχισμένο κεραμίδι στην αψίδα του ναού, την σημερινή του μορφή έλαβε ύστερα από ανακαίνιση το 1618. Μην χάσετε την τοιχογραφία του Οσίου Εφραίμ του Σύρου και την Κοίμηση του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, δυο από τις ωραιότερες εικόνες της Μονής!
• Θαυμάστε στην Εκκλησία των Αγίων Πάντων την τοιχογραφία της Δευτέρας Παρουσίας και αυτής, του Αγίου Σισώη να θρηνεί μπροστά από το σκήνωμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αν και ανυπόγραφες, φαίνεται πως οι τοιχογραφίες αυτές αποτελούν έργο του Φράγγο Κατελάνο, μεγάλου αγιογράφου της Κρητικής σχολής.

• Στην Τράπεζα της Μονής (η οποία πλέον λειτουργεί σαν μουσείο) υπάρχουν εκτεθειμένα, σπανιότατα εκκλησιαστικά είδη…Το Ευαγγέλιο του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου, ιερατικά άμφια, ξυλόγλυπτοι σταυροί βρίσκονται προς έκθεση. Ξεχωρίζουν ο επιτάφιος του 1609 σε πράσινο βελούδο και ένας Δεσποτικός θρόνος με συντεφένια κοσμήματα.
• Η μοναστική κουζίνα είναι μια κομψή θολωτή δομή με οκταγωνικό θόλο που καταλήγει σε καμινάδα. Το αρχικό βαρέλι νερού (το οποίο χωρά μέχρι και 12 τόνους βρόχινου νερού) βρίσκεται προς έκθεση σε μια αποθήκη.

• Στον Πύργο της Μονής βρίσκεται το βαρούλκο και το σχοινένιο καλαθάκι (1536), το οποίο χρησιμοποιούταν για τη μεταφορά μοναχών και προμηθειών στο μοναστήρι. Όταν ρωτήθηκε πόσο συχνά αντικαθίσταται το σχοινί, ένας ηγούμενος του 19ου αιώνα απάντησε, με την διάσημη σήμερα, φράση: «Μόνο όταν Κύριος επιτρέψει να κοπεί!» Χρησιμοποιήθηκε πρόσφατα μεταξύ 1961-63, όταν η Τράπεζα ανακαινίστηκε σε μουσείο με θρησκευτικά αντικείμενα.

Ωράριο Λειτουργίας

Θερινό ωράριο: Καθημερινά 9:00-16:00 εκτός Παρασκευής
Χειμερινό ωράριο: Καθημερινά 9:00-15:00 εκτός Πέμπτης & Παρασκευὴς

Τηλ: 24320 22649

Μονή Αγίας Τριάδος

Η Μονή Αγίας Τριάδος έγινε διάσημη το 1981, όταν χρησιμοποιήθηκε για τα γυρίσματα της ταινίας του James Bond «Για τα μάτια σου μόνο».

Σε αυτό βοήθησε το απόκρημνο του τόπου αλλά και η μοναδική θέα, που αποκαλύπτει ένα μοναδικό κομμάτι του Θεσσαλικού Κάμπου. Η επιβλητική οροσειρά της Πίνδου σε συνδυασμό με τον ποταμό Πηνειό κάνουν την Μονή Αγίας Τριάδας, να είναι μια από τις πιο επισκέψιμες Μονές των Μετεώρων.

Η ίδρυση της έγινε κάπου μεταξύ 1458-1476. Όλες οι ιστορικές πηγές αναφέρουν κάποιο μοναχό Δομέτιο, χωρίς όμως να μπορούν να επιβεβαιωθούν. Όποιος όμως κι αν έχτισε το  εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος πραγματοποίησε ένα μεγάλο έργο για την εποχή του…Μέσα σε 5-6 στρέμματα κατασκεύασε κελλιά, δεξαμενές και αρκετούς βοηθητικούς χώρους οι οποίοι διασώζονται έως τις ημέρες μας. Ένας πύργος με βριζόνι εξυπηρετούσε τους προσκυνητές έως το 1925 με το γνωστό «δίχτυ». Αυτό ήταν το…ασανσέρ της εποχής για πολλά από τα μοναστήρια των Μετεώρων και φυσικά του Αγίου Στεφάνου.

Τι να δείτε στην Μονή Αγίας Τριάδος

• Ανεβαίνοντας 140 λαξευτά σκαλοπάτια από τη βάση του βράχου, θα οδηγηθείτε στο εσωτερικό της Μονής. Εκεί ο μικρός ναός του Τιμίου Προδρόμου λέγεται πως αποτελούσε το ασκητήριο κάποιου παλιού ερημίτη. Κτίσθηκε και αγιογραφήθηκε το 1682 όπως αναφέρει επιγραφή στο εσωτερικό του ναού.
• Στο προσκυνητάρι του ναού ευρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα κειμήλια της μονής: το Ευαγγέλιο, καλυμμένο με ασήμι, χρονολογείται από το 1539 και τυπώθηκε στην Βενετία.
• Εντός της μονής, ξύλινες ταμπέλες με αγιογραφικά ρητά συνοδεύουν κάθε σας βήμα. Ανακαλύψτε το «Η Αγάπη Πάντα Υπομένει» του Αποστόλου Παύλου (Κορινθ. 13, 1).
• Στον δυτικό τοίχο η Κοίμηση της Θεοτόκου συνοδεύεται από δυο σπάνιες αγιογραφίες: Αυτής της Καταδίκης από τον Πιλάτο και την Προδοσία, με τον Ιούδα να παραλαμβάνει τα τριάκοντα αργύρια και ύστερα να γίνεται αυτόχειρας. Στους δυο τρούλους της Εκκλησίας μπορείτε να θαυμάσετε τον Χριστό Παντοκράτορ μαζί με τους 4 Ευαγγελιστές. Στην αψίδα του Τέμπλου υπάρχει μια σπάνια αγιογραφία του Χριστού ως μικρού «Εμμανουήλ».

Στα σύγχρονα χρόνια το μοναστήρι υπέστη λεηλασία. Κλάπηκαν σπάνιες εικόνες και αρκετά κειμήλια. 40 χειρόγραφα για ασφάλεια φυλάσσονται σήμερα στην Μονή Αγίου Στεφάνου. Από την λεηλασία γλύτωσε επίσης η χαριτόβρυτος κάρα του Αγίου Τρύφωνα.

Tip: Σε χώρο περιμετρικά της Μονής υπάρχει ένα καλοδιατηρημένο μονοπάτι που οδηγεί κατευθείαν στον Μητροπολιτικό Ναό της Καλαμπάκας. Η διαδρομή είναι περίπου 1 km, ενώ το μονοπάτι είναι στο μεγαλύτερο του μέρος λιθόστρωτο. Οπωσδήποτε, αν αποφασίσετε να το ακολουθήσετε ρωτήστε την συμβουλή των ντόπιων ή μιλήστε με ανθρώπους της μονής.

Ωράριο Λειτουργίας

Θερινό ωράριο: Καθημερινά 9:00-17:00 εκτός Πέμπτης

Χειμερινό ωράριο: Καθημερινά 10:00-16:00 εκτός Πέμπτης

Τηλ: 24320 22649

Μονή Αγίου Στεφάνου

Η Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου, η λαμπρότερη και πιο πλούσια των Μετεώρων, στέκεται σε ένα θεόρατο βράχο πανοραμικά της Καλαμπάκας.

Συνδέεται με τον απέναντι λοφίσκο, του «Κουκουλά», μέσω μιας τσιμεντένιας γέφυρας 8 μέτρων. Μια εντοιχισμένη επιγραφή που σωζόταν στο πέτρινο τόξο της παλιάς εξώθυρας του μοναστηριού μας πληροφορεί για τον πρώτο οικήτορα της Μονής. Ήταν ο ασκητής Ιερεμίας, ο οποίος προέβη στην κατασκευή της Μονής, μερικών κελλιών και το ναύδριο του Αγίου Στεφάνου το 1192.

Η ίδρυση του μοναστηριού χρονολογείται τον 14ο αιώνα. Ιδρυτές του, ο Αντώνιος Κατακουζηνός και Φιλόθεος από την Σιάτενα, των οποίων η αγιογραφία ως Κτήτορες διασώζεται στο μικρό εκκλησάκι. Μάλιστα ο Αντώνιος Κατακουζηνός είχε βυζαντινή προέλευση· η μητέρα του Μαρία ήταν κόρη του ξακουστού Ιωάννη Στ΄ Κατακουζηνού. Αυτό αναφέρεται σε ένα από τα κειμήλια της μονής, μια χειρόγραφη «Θεία Λειτουργία» με έτος το 1404.

Οικονομική ευημερία της Μονής

Σύμφωνα με μαρτυρία του πηλιορείτη μοναχού Ζωσιμά Εσφιγμενίτη, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Παλαιολόγος επισκέφτηκε την μονή το 1333 όταν ήλθε στη Θεσσαλία. Ενθουσιασμένος από την ζεστή υποδοχή των μοναχών, πρόσφερε αρκετά χρήματα στο μοναστήρι το οποίο από τότε έλαβε την ονομασία «Βασιλικό». Το 1545 πραγματοποιήθηκε και η ανακύρηξη της μονής σε «Σταυροπηγιακή», από τον Πατριάρχη Ιερεμία.

Το 1798 χτίστηκε το παρεκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους. Από τότε η Μονή μνημονεύεται ως Αγίου Στεφάνου και Αγίου Χαραλάμπους.

Γύρω στα 1880 ζούσαν εδώ 31 μοναχοί. Παρόλα αυτά με την πάροδο των χρόνων ερήμωσε. Από το 1961 λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι και ευημερεί….

Τι να δείτε στην Μονή Αγίου Στεφάνου.

• Προσκυνήστε στο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Στεφάνου. Πρόκειται για μια ξυλόστεγη Βασιλική, σε ρυθμό μονόκλιτο. Αρκετές τοιχογραφίες έχουν υποστεί φθορά από τις κατά καιρούς, λεηλασίες. Διασώζεται όμως η Πλατυτέρα και ο Ακάθιστος ύμνος προς την Παναγία. Θαυμάστε στην αριστερή θύρα του νάρθηκα την αγιογραφία του Αρχάγγελου Γαβριήλ και του πρώτου κτήτορα της Μονής, Αντώνιου Κατακουζηνού.
• Προσκυνήστε στον ναό του Αγίου Χαραλάμπους την κάρα του Αγίου Στεφάνου. Αυτή φυλάσσεται σε ένα ξύλινο κιβώριο, επάνω στην Αγία Τράπεζα. Τα λείψανα εκτίθονται προς προσκύνηση από τον εντεταλμένο ιερομόναχο, τον «Βηματάρη», που έχει τα κλειδιά της λειψανοθήκης.

• Εντός του ναού ψάξτε για τα 4 προσκυνητάρια με χρόνο κατασκευής το 1836. Είναι ξυλόγλυπτα και κοσμούνται με ελεφαντόδοντο και μάργαρο. Στο κέντρο του ναού, ο σκαλιστός Δικέφαλος Αετός, συμβολίζει την ειδική εύνοια και προστασία που είχε το μοναστήρι από τους Βυζαντινούς Αυτοκράτορες.
• Όπως σε κάθε Τράπεζα των Μοναστηριών των Μετεώρων, έτσι και εδώ, υπάρχει έκθεση με μεταβυζαντινές εικόνες, σπάνια χειρόγραφα, ευαγγέλια κ.α.

Τι να προσέξετε: Ένα μονοπάτι που ξεκινά από την Μονή και καταλήγει στην Καλαμπάκα είναι από χρόνια εγκαταλειμμένο και επικίνδυνο. Καλύτερα να χρησιμοποιήσετε το μονοπάτι που προαναφέραμε, στην Μονή Αγίας Τριάδος.

Ωράριο Λειτουργίας

Θερινό ωράριο: Καθημερινά 9:00-13:20 & 15:30-17:30 εκτός Δευτέρας (Κυριακές ανοίγει στις 09:30)
Χειμερινό ωράριο: Καθημερινά 9:30-13:00 & 15:00-17:00 εκτός Δευτέρας

Τηλ: 24320 22649

Η πρόσβαση στα Μοναστήρια

Σήμερα, τα Μοναστήρια των Μετεώρων είναι προσβάσιμα οδικώς. Ξεκινώντας από την πόλη της Καλαμπάκας μπορείτε να βρεθείτε σε σύντομο χρονικό διάστημα στο κοντινότερο μοναστήρι, που είναι το Μοναστήρι του Αγίου Στεφάνου. Η διαδρομή είναι σύντομη, ο δρόμος σχετικά φαρδύς ενώ το τοπίο είναι μοναδικό. Κατά μήκος της διαδρομής υπάρχει προστατευτικό κιγκλίδωμα για την ασφάλεια των ταξιδιωτών. Εύκολα προσβάσιμα είναι επίσης τα μοναστήρια Ρουσάνου και Μεγάλο Μετέωρο.

Το μοναστήρι του Αγίου Στεφάνου συνδέεται απευθείας με μια τσιμεντένια γέφυρα. Λόγω του ότι δεν περιλαμβάνει σκαλιά, ενδεικνύεται για ΑΜΕΑ που μετακινούνται με αμαξίδια και άτομα με κινητικά προβλήματα. Μάλιστα είναι το το πιο εύκολα προσβάσιμο μοναστήρι από τα 6 της περιοχής. Έχετε υπ’ όψιν σας ότι τα υπόλοιπα Μοναστήρια των Μετεώρων απαιτούν πεζοπορία και την ανάβαση 150 – 300 σκαλοπατιών. Από κει, μια τσιμεντένια γέφυρα οδηγεί προς το εσωτερικό του μοναστηριού. Πολλές από αυτές τις γέφυρες είναι χτισμένες στον «αέρα», στο κενό δηλαδή μεταξύ του βράχου και της εισόδου της Μονής. Μπορεί να νιώσετε λίγο άβολα όμως η πρόσβαση είναι ασφαλής…Και αξίζει!

Να σημειώσουμε πως αν βρίσκεστε στο χωριό Κατράκι η κοντινότερη μονή είναι αυτής του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά (5΄ με αυτοκίνητο/ 20΄ με τα πόδια). Και εκεί, απαιτείται η ανάβαση 150 σκαλοπατιών ως την κορυφή.

Δείτε και τα 6 Μοναστήρια των Μετεώρων στους χάρτες Google

Τι άλλο να κάνετε στα Μετέωρα

Μην αμελήσετε εκτός από την στάση σας στα Μετέωρα και την παραδοσιακή Καλαμπάκα, να επισκεφτείτε το γραφικό Καστράκι. Μικρός οικισμός που δημιουργήθηκε από Έλληνες Ηπειρώτες, οι οποίοι κατέφυγαν στην περιοχή, για να γλυτώσουν από τους διωγμούς του περιβόητου Αλή Πασά. Το χωριό έλαβε το όνομα του από ένα βυζαντινό κάστρο, του οποίου απομεινάρια διασώζονται έως τις ημέρες μας.

Σε κοντινή απόσταση, βρίσκεται επίσης και η «Σκήτη των Σταγών», η Δουπιανή. Κτίστηκε τον 13ο αιώνα και ανακαινίστηκε μεταξύ 1867 και 1974.

«Άγιος Γεώργιος ο Μανδηλάς»

Στον διπλανό βράχο βρίσκεται μια εκκλησία, ψηλά χτισμένη, σε ένα βράχο. Πρόκειται για τον ναό του Αγίου Γεωργίου ο οποίος δεν είναι επισκέψιμος, λόγω του απόκρημνου του τόπου. Είναι γνωστός ως ο «Άγιος Γεώργιος ο Μανδηλάς», εξαιτίας των χρωματιστών μαντηλιών που αφήνουν οι προσκυνητές στα βράχια.

Σύμφωνα με μια παράδοση, τον 17ο αιώνα ένας ντόπιος μουσουλμάνος έκοψε αρκετά δέντρα από την ιερά περιοχή του Αγίου. Ο Άγιος Γεώργιος για να τον συνετίσει προκάλεσε την παράλυση του χεριού του. Και αυτός, μόνο τότε έγινε καλά, όταν προσέφερε στον Άγιο ότι πολυτιμότερο ένας μουσουλμάνος μπορούσε να δώσει: το πέπλο της γυναίκας του ή όπως λέγεται στα Τούρκικα yashmak!

Έτσι κάθε χρόνο στις 23 Απριλίου, εις ανάμνηση του θαύματος, Καστριώτες με γνώσεις αναρρίχησης επισκέπτονται τον μικρό ναό…Ανάβουν ένα κεράκι και αφήνουν και οι ίδιοι ένα μαντήλι, σαν μια μικρή προσφορά στην μνήμη του Αγίου.