Τα Ζωγραφιστά Μοναστήρια της Ρουμανίας είναι ένα από τα πιο όμορφα αξιοθέατα της Ανατολικής Ευρώπης!
Τα Ζωγραφιστά Μοναστήρια βρίσκονται στην Bucovina, στην βορειοανατολική Ρουμανία. Είναι χτισμένα μεταξύ του 15ου και 16ου αιώνα και αποτελούν έναν από τους εθνικούς θησαυρούς της Ρουμανίας. Η σχέση τους με την ιστορία της χώρας μεγάλη: εκεί δημιουργήθηκαν τα πρώτα σχολεία, εκεί πολλοί κάτοικοι βρήκαν καταφύγιο εν καιρώ πολέμου. Πάνω στις εξαιρετικές τους αγιογραφίες που καλύπτουν το εσωτερικό αλλά…και το εξωτερικό των κτιρίων, αποτυπώνονται εισβολείς και ηγεμόνες. Τα δε χρώματα εξαιρετικά! Πως λοιπόν ο διεθνής οργανισμός Unesco, να μην τα συμπεριλάβει από το 1993 στα μνημεία Παγκόσμιας κληρονομιάς;
Μέχρι στιγμής 7 από τις εκκλησίες στα “Ζωγραφισμένα Μοναστήρια” έχουνε μπει στη λίστα ενώ η 8η -στην περιοχή της Sucevita- βρίσκεται σε αναμονή. Παρακάτω παρουσιάζονται τα σημαντικότερα από αυτά, σε ένα προσκυνηματικό οδοιπορικό στην Bucovina…
Εκκλησία του Arbore
Μια προσκυνηματική εκδρομή στην Bucovina θα έπρεπε να ξεκινήσει από εδώ. Εξάλλου το αποκορύφωμα της μικρής εκκλησίας του Arbore είναι η Γένεση και η αρχή της δημιουργίας του κόσμου, με μια χαρακτηριστική τοιχογραφία να κοσμεί τον δυτικό της τοίχο.
Η εκκλησία τιμάται στην Αποτομή του Τιμίου Προδρόμου. Έλαβε το όνομα της από τον Luca Arbore, ο οποίος την έχτισε στο διάστημα μεταξύ 2 Απριλίου και 29 Αυγούστου του 1503. Ο ίδιος ήταν ένα σημαίνων πρόσωπο της εποχής αφού διετέλεσε σύμβουλος του Αγίου Στεφάνου του Μέγα.
Οι αγιογραφίες στο σύνολό τους έγιναν to 1541 από τον Dragos Coman, έναν απο τους μεγαλύτερους Ρουμάνους ζωγράφους της εποχής. Ξεχωρίζουν οι 24 στάσεις του Ακαθίστου ύμνου οι οποίοι βρίσκονται στην αριστερή πλευρά του κτιρίου. Η εκκλησία του Arbore δεν έχει καμπαναριό, αν και μια σειρά από κόγχες στον προαύλιο χώρο φαίνεται πως προοριζόταν κάποτε για καμπάνες.
Μοναστήρι Humor
Ιδρυμένο το 1530, το μοναστήρι του Humor είναι μικρό σε διαστάσεις όμως αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εθνικούς θησαυρούς της Bucovina. Βρίσκεται περίπου 5 χλμ. βόρεια της πόλης Gura Humorului της Ρουμανίας . Πρόκειται για γυναικεία μονή η οποία τιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Κατασκευάστηκε το 1530 από τον Petru Rares στα θεμέλια ενός προηγούμενου μοναστηριού που χρονολογείται από το 1415. Το μοναστήρι του Humor έκλεισε το 1786 και δεν ανοίχθηκε ξανά ως το 1990.
Η Μονή του Humor είναι ένα από τα πρώτα ζωγραφισμένα μοναστήρια της Μολδαβίας και, μαζί με αυτό του Voronets , είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα. Τα θέματα των τοιχογραφιών στο Humor περιλαμβάνουν την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης και την τελική Κρίση, ένα θέμα κοινό στο εξωτερικό των Ζωγραφιστών μοναστηριών της Μπουκοβίνα.
Επίσης μπορείτε να δείτε και τον Ύμνο της Θεοτόκου, ο οποίος είναι εμπνευσμένος από το ποίημα του Πατριάρχη Σεργίου Κωνσταντινουπόλεως, σχετικά με τη θαυματουργή παρέμβαση της Παναγίας για τη διάσωση της Πόλης από την Περσική κατάκτηση το 626 μ.Χ. Μόνο που εδώ οι Πέρσες απεικονίζονται ως…Οθωμανοί, αφού τα Ζωγραφισμένα Μοναστήρια εκτός από πνευματικά εφαλτήρια χρησίμευσαν κατά καιρούς, ως μέρος μιας εθνικής προπαγάνδας.
Το χρώμα που κυριαρχεί στις όμορφες αγιογραφίες του Humor είναι το κεραμιδί.
Μονή της Moldovita
Η μονή Moldovita που βρίσκεται στη περιοχή της Vatra είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Χτίστηκε το 1410 από τον Αλέξανδρο τον Αγαθό στην τοποθεσία μιας παλαιότερης εκκλησίας. Ξαναχτίστηκε πάλι από τον Petru Rares αποκλειστικά από πέτρα, στις αρχές του 15ου αιώνα.
Την αγιογράφηση του ναού ανέλαβε ο Tomas από την Suceava ο οποίος ολοκλήρωσε το έργο του το 1537. Μέχρι της ημέρες μας οι αγιογραφίες αυτές διατηρούνται σε άριστη κατάσταση, εκτός από αυτές του βορείου τμήματος, οι οποίες διαβρώθηκαν από το υγρό κλίμα.
Το θέμα και εδώ είναι κοινό, με αυτό της Κρίσης και της Πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης να έχουν το μονοπώλιο. Επίσης μπορείτε να δείτε μια αναπαράσταση των Ορθόδοξων Μολδαβών να αγωνίζονται ενάντια των Οθωμανών. Σε αντίθεση με το κεραμιδί χρώμα του Humor, στη Μονή της Moldovita κυριαρχούν οι κίτρινες και μπλε αποχρώσεις.
Το 1975 το μοναστήρι βραβεύτηκε με το βραβείο Pomme d’ Or από το FIJET, για τα μοναδικά έργα ζωγραφικής του.
Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, Patrauti
Χτισμένη το 1487 και αφιερωμένη στον Τίμιο Σταυρό, η εκκλησία του Patrauti είναι ο παλαιότερος σωζόμενος θρησκευτικός χώρος που ίδρυσε ο Άγιος Στέφανος ο Μέγας. Αν και λεηλατήθηκε δυο φορές (το 1653 και το 1684) αναστηλώθηκε εξ’ ολοκλήρου από τον ηγεμόνα της Μολδαβίας, Νικόλαο Μαυροκορδάτο τον 18ο αιώνα.
Το 1775, λίγο μετά την προσάρτηση της Bucovina στην αυτοκρατορία των Αψβούργων, η μονή μετατράπηκε σε ενοριακή εκκλησία. Σήμερα, μόνο η εκκλησία και ένα ξύλινο καμπαναριό στέκονται ακόμα από το αρχικό μοναστικό συγκρότημα. Οι τοιχογραφίες της που χρονολογούνται γύρω στο 1550, διατηρούνται ακόμη άριστα στη δυτική πρόσοψη. Η σημαντικότερη είναι αυτή, των “Παθών του Χριστού” που βρίσκεται στο εσωτερικό της εκκλησίας.
Σε σχέση με τα υπόλοιπα μοναστήρια της Bucovina εδώ επικρατεί έντονα το χρυσό φως.
Μονή της Probota
Η Μονή της Probota, ήταν η πρώτη από τις μονές της Μολδαβίας που αγιογραφήθηκαν εξωτερικά.
Μόνο η εκκλησία και η κατοικία του πρίγκιπα Στεφάνου παραμένουν σήμερα, από το αρχικό μοναστικό σύνολο που ιδρύθηκε από τον Petru Rares το 1530. Δυο χρόνια αργότερα ο ναός χαρακτηριζόταν για την ποικίλη αγιογράφηση του, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του κτιρίου. Δυστυχώς όμως η πολυκαιρία και το υγρό κλίμα οδήγησαν στην αντικατάσταση του μεγαλυτέρου μέρους των τοιχογραφιών, τον 19ο αιώνα.
Η Μονή της Probota λειτούργησε ως οχυρό για άμυνα, για αυτό και σήμερα μπορεί να δει κανείς πύργισκους και τείχη που χρονολογούνται από το 1550. Καθ ‘όλη τη διάρκεια της ιστορίας της η Μονή Probota έχει υποστεί αρκετές προσπάθειες για την αποκατάσταση της. Εντός του χώρου λειτουργεί ένα μικρό μουσείο με εικόνες, έπιπλα, παλιά βιβλία και νομίσματα της εποχής.
Το καθολικό της μονής τιμάται στον Άγιο Νικόλαο.
Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, Suceava
Με το χτίσιμο της να κρατά για περίπου 4 δεκαετίες (1514-1552 μ.Χ), η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται ενσωματωμένη εντός της μονής του Αγίου Ιωάννου του νέου και χαρακτηρίζεται για τα έντονα και φωτεινά της χρώματα.
Τα λείψανα του Αγίου φυλάσσονται στο εσωτερικό της εκκλησίας, τα οποία μεταφέρθηκαν από την Μολβαδία το 1415. Βρίσκονται σε μια υπέροχη ασημένια λειψανοθήκη, η οποία εξωτερικά έχει χαραγμένες πολλές σκηνές από την ζωή του. Οι σπάνιες τοιχογραφίες από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη -όπως στις περισσότερες ζωγραφιστές εκκλησίες της Bucovina- ολοκληρώθηκαν επί της βασιλείας του Petru Rares το 1534.
Προκαλεί εξαιρετική εντύπωση η σκεπή της εκκλησίας που είναι κατασκευασμένη με ψηφίδες, καθώς και το καμπαναριό της. Μην ξεχάσετε επίσης να δείτε μια σπάνια αγιογραφία με την Σταύρωση του Χριστού, που βρίσκεται στο εσωτερικό του ναού (βλ. φωτό).
Μονή Sucevita
Η μονή Sucevita βρίσκεται στην ομώνυμη πόλη και χτίστηκε το 1584. Κατασκευαστικά ο τύπος της εκκλησίας ανάγεται στην περίοδο της βασιλείας του Στεφάνου του Μέγα. Το κυρίαρχο χρώμα στις αγιογραφίες της Sucevita είναι το πράσινο. Σε μια επίσκεψη σας εκεί, αξίζει να δείτε την αγιογραφία της “Κλίμακας των Αρετών” του Οσίου Ιωάννου του Σιναίτου. Στην νότια πλευρά του μοναστικού συγκροτήματος μπορείτε επίσης να δείτε το Δέντρο του Ιεσσαί καθώς και τον Ακάθιστο ύμνο της Παναγίας.
Μονή του Voronets
Η πιο διάσημη και πιο όμορφη από τα Ζωγραφισμένα μοναστήρια είναι η μονή του Voronets, που ιδρύθηκε το 1487 από τον Στέφανο τον Μέγα για να γιορτάσει μια νίκη επί των Οθωμανών. Στην Ευρώπη είναι γνωστή ως η “Καπέλα Σιστίνα της Ανατολής,” λόγω των υπέροχων τοιχογραφιών της. Κάθε αγιογραφία χαρακτηρίζεται και από μια έντονη απόχρωση του Μπλε (κοινώς γνωστή ως «Μπλε του Voronets») του οποίου η σύνθεση παραμένει ένα μυστήριο, 500 χρόνια μετά.
Η Μονή του Voronets ιδρύθηκε από τον Άγιο Στέφανο τον Μέγα, πρίγκηπα της Μολδαβίας, για να εκπληρώσει μια υπόσχεση στον Δανιήλ, έναν ερημίτη που τον ενθάρρυνε να κυνηγήσει τους Τούρκους από την Βλαχία. Αφού νίκησε τους Τούρκους ο Άγιος Στέφανος ανήγειρε την μονή σε λιγότερο από 4 μήνες. Η εκκλησία διατηρείται σε άριστη κατάσταση και αποτελεί το επίκεντρο μιας επίσκεψης στα αξιοθέατα της Bucovina.
Ο επισκέπτης εκεί μπορεί να δει την τοιχογραφία με το Δέντρο του Ιεσσαί στην οποία απεικονίζονται μορφές αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων όπως ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας. Όπως σε κάθε εκκλησία της Bucovina έτσι και εδώ, απεικονίζεται η “Κλίμακα του Ιωάννη”, η “Κρίση” και μορφές Αγίων με χρονολογία το 1547.
Κάτω από την κυριαρχία των Αψβούργων η μοναστική ζωή στο Voronets στα τέλη του 18ου αιώνα διακόπηκε. Από το 1991 και έπειτα επαναλειτουργεί ως γυναικεία μονή, στην οποία διατηρείται ένα άριστο εργαστήρι αγιογραφίας.
