Η Πέτρα στην Ιορδανία είναι το παγκόσμιο μνημείο της UNESCO που θα σας συνεπάρει και θα σας αποκαλύψει την πραγματική Ανατολή.
Η Πέτρα, μια πόλη σήμερα που που ανήκει στα 7 μοντέρνα θαύματα του κόσμου, είναι γεμάτη θρύλους… Αν σκέφτεστε ένα ταξίδι στην μακρινή Ιορδανία, διαβάστε στη συνέχεια όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την ιστορία της «Ροδοκόκκινης» πόλης αλλά και τα 12 απίθανα μνημεία που μπορείτε να δείτε, στην μυθική αυτή πόλη των Ναβαταίων!
Η είσοδος στην Πέτρα
Αρχικά η είσοδος για το μνημείο της Πέτρας γίνεται μέσα από το στενό φαράγγι του Siq… Το πρώτο πράγμα που θα παρατηρήσει κανείς είναι οι ερυθροί χρωματισμοί των βράχων. Δεξιά και αριστερά υπάρχουν κόγχες όπου τοποθετούνταν κάποτε αγάλματα των θεών -ειδώλων της πόλης. Για ποιο λόγο;
Κάποτε η “Οδός του Μεταξιού” ( η γνωστή εμπορική οδός της αρχαιότητας) ένωνε μερικούς από τους πιο πλούσιους λαούς του κόσμου…Στην Ανατολή η Αίγυπτος, η Αραβία και η Συρία ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες με ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς. Η αρχαία πόλη της Πέτρας λοιπόν, αποτελούσε το κοινό σημείο συνάντησης ταξιδιωτών και εμπόρων από όλη την Ανατολή. Όπως ήταν φυσικό ο πλούτος της καθημερινά αύξανε. Το ίδιο όμως και η διάθεση της κυριαρχίας της από εισβολείς.
Σαν φυσικό επακόλουθο ήταν η τοποθεσία της πόλης να ενσωματωθεί εντός του στενού φαραγγιού. Με το τρόπο αυτό θα ήταν ευκολότερος ο τρόπος υπεράσπισής της ενώ θα υπήρχε και ο χρόνος, για προετοιμασία σε μια επικείμενη επίθεση.Παράλληλα δεξιά και αριστερά σε ειδικές κόγχες, τοποθετούνταν τα αγάλματα των αρχαίων θεών, ζητώντας την προστασία τους για την ευμάρεια της πόλης.
Η μυσταγωγία της Πέτρα
Για να συναντήσετε λοιπόν την Πέτρα, ξεκινάτε από το φαράγγι του Siq. Η συνολική απόσταση μέχρι την είσοδος στην πόλη είναι το 1,5 χλμ. με την διαδρομή να διαρκεί από 45′ – 90′. Το τελικό θέαμα όμως αποζημιώνει και με το παραπάνω τον ταξιδιώτη! Κάποτε βέβαια, δεν πραγματοποιούνταν με τον τρόπο αυτή η διαδρομή. Στην πραγματικότητα χρησιμοποιούνταν άλογα ή και κάρα, αφού οι επισκέπτες προέρχονταν από μακρινές χώρες της Αραβίας.
Η ιδιομορφία του Siq σε σχέση με πολλά άλλα μνημεία του κόσμου, είναι ο ιδιαίτερος χρωματισμός του που τείνει προς το ερυθρό. Αυτό σε συνδυασμό με την πλούσια ιστορία του τόπου, δημιουργεί, μια μοναδική μυσταγωγική ατμόσφαιρα. Δεν είναι τυχαίο που η πόλη της Πέτρας επιλέχθηκε για τα γυρίσματα της ταινίας «Ιντιάνα Τζόουνς και η τελευταία Σταυροφορία»!
Η μυσταγωγία της πόλης επιτείνεται κατά το βράδυ όπου σαν συνήθεια, ομάδες ομάδες προσκυνητών κάθονται στη γη με αναμμένα κεριά. Ατενίζουν από κοντά το Θησαυροφυλάκιο, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Πέτρας. Εκείνες τις ώρες δεν ακούγεται τίποτα. Ή…σχεδόν τίποτα. Τη σιγή της νύχτας μπορεί μόνο να διακόψει ο ήχος μίας κουκουβάγιας η οποία πριν από αρκετούς αιώνες, ήταν το πιο ιερό σύμβολο της πόλης.
Οι Ναβαταίοι
Οι κατασκευαστές της Πέτρας (ενός από τα νέα 7 θαύματα του Κόσμου) υπήρξαν οι Ναβαταίοι.
Με δεξιοτεχνία σκάλισαν πάνω στους βράχους, παλάτια, ναούς μνημεία αλλά και τάφους. Κυριαρχούσαν στην περιοχή της Υπεριορδανίας από τον 3ο αιώνα π.Χ. Και κάποια στιγμή μέσα στο ρου της ιστορίας έκαναν κάτι το μοναδικό, για την εποχή: μετέφεραν το εμπορικό κέντρο της “Οδού του Μεταξιού” από την Δαμασκό στην Αραβία…
Αυτό είχε πολλές συνέπειες:Η ήδη πλούσια οικονομία τους έγινε ακόμη πιο ισχυρή με το εμπόριο μπαχαρικών, κοσμημάτων και σκλαβοπάζαρων. Η Πέτρα έγινε το κέντρο φυσικού και πολιτισμικού πλούτου. Και οι Ναβαταίοι άρχιζαν να χτίζουν γύρω από την κοινωνία τους, την ιδέα ενός θρύλου…
Η θρησκεία στην Ιορδανία
Η Ιορδανία σαν χώρα έμοιαζε με τις περισσότερες της Μέσης Ανατολής. Πολιτιστικά αλλά και κτιριακά.
Όμως η Πέτρα ξεχώριζε. Σε αντίθεση με όλη την Μέση Ανατολή συναντούσες στην αρχιτεκτονική της πολλές αρχαιοελληνικές επιρροές… Για παράδειγμα πολλά από τα λαξευτά κτίρια των Ναβαταίων είχαν επηρεαστεί από αυτά της Ελληνιστικής περιόδου (323 – 30 π.Χ.) Μια παρόμοια επιρροή παρατηρείται και στην θρησκεία τους. Στην αρχή λατρευτικό τους κέντρο αποτελούσαν οι θεότητες του Ντούσαρα, του θεού της δύναμης και της Αλ – Ούσα θεάς του νερού. Με τον καιρό όμως άρχισαν να προσλαμβάνουν στοιχεία θεοτήτων, όπως της Αρχαίας Ελλάδας και της Αιγύπτου. Ιδιαίτερα η Αλ – Ούσα συσχετίστηκε με τα χαρακτηριστικά της Αφροδίτης και της θεάς των Αιγυπτίων, Ίσις.
Σε αντίθεση με την Ιορδανία, ο πολιτισμός των Ναβαταίων αποτέλεσε ένα μείγμα δυτικών και ανατολικών, σημιτικών και ευρωπαϊκών επιρροών.
Η εποχή μετά την έλευση του Χριστού.
Μετά την έλευση του Χριστού, η θρησκεία τους άρχισε να αλλάζει δραματικά. Τον 4ο αιώνα μ.Χ βυζαντινές εκκλησίες άρχιζαν να χτίζονται σε κάθε κοινότητα των Ναβαταίων. Επίσκοποι από την πόλη Πέτρα στην Ιορδανία συμμετείχαν σε Οικουμενικές συνόδους, βάζοντας τα θεμέλια της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας.
Οικονομικά όμως ήταν η αρχή του τέλους για την Πέτρα.
Την περίοδο αυτή, η κρίση του νομισματικού συστήματος στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία φέρνει σημαντικές αλλαγές. Η εμπορική διαδρομή της “Οδού του Μεταξιού” πλέον πραγματοποιείται μέσω της Ερυθράς θαλάσσης και όχι μέσω της Πέτρας, όπως είχε καθιερωθεί. Αιτία, η αποφυγή των υψηλών δασμών που έθεταν οι Ναβαταίοι. Αυτό ήταν το πρώτο πλήγμα για τους Ναβαταίους. Στην συνέχεια, μια σειρά διαδοχικών σεισμών στην εποχή του Βυζαντίου ανάγκασε τους Ναβαταίους να εγκαταλείψουν την περιοχή. Αποκορύφωμα ήταν ο σεισμός του 555 μ.Χ για τον οποίον ελάχιστες πληροφορίες διασώζονται. Σύμφωνα με τα Μηναία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ο σεισμός έγινε την 11η Ιουλίου μνήμη της Αγίας Ευφημίας.
Η Πέτρα άρχισε να σβήνει σιγά σιγά από τον παγκόσμιο χάρτη. Ειδικότερα μετά την παράδοση της στους Σταυροφόρους του Σαλαντίν το 1189, εγκαταλείφθηκε και βυθίστηκε στην απόλυτη λήθη.
Η ανακάλυψη της Πέτρας
Ευρισκόμενος στο Κάιρο, ο Ελβετός εξερευνητής Johann Burckhardt άκουσε τις φήμες για κάποια αρχαία πόλη. Απομεινάρια της υπήρχαν σε μια στενή κοιλάδα, κοντά στον υποτιθέμενο βιβλικό τάφο του Ααρών, αδελφού του Μωυσή. Μεταμφιεσμένος σε Άραβα και λέγοντας στον οδηγό του ότι ήθελε να θυσιάσει μια κατσίκα στον Ααρών, οδηγήθηκε μέσα από τη στενή κοιλάδα. Εκεί, στις 22 Αυγούστου 1812 ο Johann Burckhardt έγινε ο πρώτος σύγχρονος Ευρωπαίος που έβλεπε, την αρχαία πόλη της Πέτρας:
“-Είχα ιδιαίτερη επιθυμία να επισκεφτώ την Κοιλάδα του Μωυσή, για την οποία είχα ακούσει τους κατοίκους της χώρας να μιλάνε με μεγάλο θαυμασμό. Έτσι προσέλαβα έναν οδηγό στο Eldjy για να με οδηγήσει στο τάφο του Ααρών… Βρέθηκα χωρίς προστασία στη μέση μιας ερήμου, όπου κανείς ταξιδιώτης δεν είδε ποτέ…Μελλοντικά οι κάτοικοι θα είναι περισσότερο συνηθισμένοι στις έρευνες των ξένων. Αλλά και οι αρχαιότητες αυτής της Κοιλάδας του Ιορδάνη κάποτε θα κατατάσσονται στα πιο άγρια υπολείμματα της αρχαίας τέχνης…
Ένα ανασκαμμένο μαυσωλείο βρέθηκε μπροστά μου. Η θέση και η ομορφιά του είναι σίγουρο πως θα κάνει τρομερή εντύπωση στον ταξιδιώτη… Είναι πολύ πιθανό πως τα ερείπια στην Κοιλάδα του Ιορδάνη είναι αυτά, της αρχαίας Πέτρας. Είναι επίσης συγκλονιστικό το ότι ο Ευσέβειος Καισαρείας αναφέρει, πως ο τάφος του Ααρών βρίσκεται στην Πέτρα…”
Αξιοθέατα της Αρχαίας Πέτρας
12 από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Ιορδανίας (από το Φαράγγι του Siq έως και την Κοιλάδα του Μωυσή) παρουσιάζονται στην συνέχεια. Φυσικά, το διασημότερο αξιοθέατο της Πέτρας είναι το Θησαυροφυλάκιο (Al – Khazneh), το οποίο είναι και το πρώτο μνημείο που βλέπει κανείς με την είσοδο του στην αρχαία πόλη. Όμως βυζαντινοί και ειδωλολατρικοί ναοί, θυσιαστήρια, ακόμη και αρχαία Θέατρα συνθέτουν το μοναδικό αυτό μέρος, το οποίο οι Ναβαταίοι λάξευσαν αποκλειστικά πάνω στα βράχια. Η μοναδική αρχιτεκτονική της πόλης, της χάρισε τον χαρακτηρισμό «7ο Σύγχρονο Θαύμα του Κόσμου». Πάμε λοιπόν να δούμε τα σημαντικότερα μνημεία της Πέτρας όπως αυτά εμφανίζονται σήμερα!
1. Το φαράγγι του Siq
Πριν από την είσοδο σας στην Πέτρα, περνάτε από το φαράγγι του Siq. Δημιουργούν εξαιρετική εντύπωση ο κοκκινωπός χρωματισμός του βράχου αλλά και τα αυλάκια που φέρει, κατά μήκος του. Εκεί κάποτε υπήρχαν σωλήνες μεταφοράς νερού, για τις ανάγκες ύδρευσης των Ναβαταίων. Το νερό προερχόταν από την πηγή του Μωυσή που βρίσκεται στην τοποθεσία.
Επίσης υπάρχει και ένα φράγμα που απέτρεπε από τις πλημμύρες κατά την διάρκεια των χειμερινών βροχών. Σύμφωνα με την παράδοση των Ναβαταίων η πηγή του Μωυσή δημιουργήθηκε τον καιρό της Εξόδου, όταν ο Μωυσής χτύπησε με τη ράβδο του σε ένα βράχο για να γλιτώσει τον λαό του, που κινδύνευε να πεθάνει από την δίψα. Από το σημείο εκείνο και έως της ημέρες μας αναβλύζει δροσερό νερό.
2. Το Θησαυροφυλάκιο της Πέτρας
Τοπικά γνωστό ως Al Khazneh, το θησαυροφυλάκιο είναι ένα από τα μνημεία – σύμβολα της Πέτρας και ολόκληρης της Ιορδανίας. Έλαβε το όνομα του από την παράδοση πως ένας Αιγύπτιος έκρυψε εκεί ένα θησαυρό, καθώς καταδίωκε τους Ισραηλίτες.
3. Το Θέατρο
Κατασκευασμένο αρχικά από τους Ναβαταίους πριν 2000 χρόνια, το Θέατρο λαξεύτηκε εντός ενός τεράστιου βράχου. Αργότερα επεκτάθηκε από τους Ρωμαίους ώστε να φιλοξενεί 8500 άτομα. Ο σεισμός του 363 μ.Χ το κατέστρεψε σχεδόν ολοκληρωτικά και υλικά από την οικοδομή του χρησιμοποιήθηκαν, για την κατασκευή άλλων κτιρίων.
4. Οι Βασιλικοί Τάφοι
Αμέσως μετά το Θέατρο βρίσκονται οι “Βασιλικοί τάφοι”. Είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακοί κατά την ώρα της αυγής. Περισσότεροι από 500 τάφους έχουν εντοπιστεί μέχρι στιγμής στην περιοχή.
Ο πρώτος και ο πιο γνωστός είναι αυτός με το όνομα “Urn”. Μερικοί πιστεύουν ότι ήταν ο τάφος του Βασιλιά των Ναβαταίων Αρέτα του Δ’. Άλλοι πιστεύουν πως ήταν ο τάφος του βασιλιά Μάλχου του Β’ που πέθανε το 70 π.Χ. Δεν ξέρουμε ποια είναι η απάντηση, σίγουρα όμως είναι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα μνημεία της εποχής!
5. Το Μοναστήρι (Al-Deir)
Κρυμμένο ψηλά στους λόφους η Μονή είναι ένα από τα πιο θρυλικά μνημεία της Πέτρας. Αρκετά μεγαλύτερο από το Θησαυροφυλάκιο (πλάτος 50 μ. και ύψος 45 μ.), χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. ως μνημείο των Ναβαταίων. Έλαβε το όνομά του από τους σταυρούς που έχουν χαραχθεί στα εσωτερικά του τείχη, υποδηλώνοντας τη χρήση του ως εκκλησία κατά τους βυζαντινούς χρόνους.
6. Το Κάστρο της κόρης του Φαραώ (Qsar Al-Bint)
Μία από τις λίγες αυτοτελείς κατασκευές στην Πέτρα, το Qasr al-Bint χτίστηκε γύρω στα 30 π.Χ. από τους Ναβαταίους. Αργότερα προσαρμόστηκε στη λατρεία των Ρωμαίων αυτοκρατόρων και καταστράφηκε γύρω στο 3ο αιώνα μ.Χ. Παρά το όνομα που του δόθηκε από τους ντόπιους Βεδουίνους (Κάστρο της κόρης του Φαραώ), ο ναός κτίστηκε αρχικά ως αφιέρωμα στους θεούς των Ναβαταίων και ήταν ένας από τους σημαντικότερους ναούς στην Πέτρα. Κάποτε έφτανε σε ύψος τα 23 μ. Τα χαρακτηριστικά του περιλάμβαναν μαρμάρινες σκάλες, επιβλητικούς κίονες και πολλά ανάγλυφα σε πέτρα. Δείγματα από το εσωτερικό του ναού εκθέτονται σήμερα στο Μουσείο των Ναβαταίων.
7. Τα Υψηλά Θυσιαστήρια
Στη παρακάτω φωτό βλέπετε τα Θυσιαστήρια των Αρχαίων Ναβαταίων. Εκεί προσέφεραν ζώα σαν θυσία στους θεούς τους. Επειδή χτίζονταν στις κορυφές των βουνών είναι ευδιάκριτα από πολλά σημεία της αρχαίας πόλης….
8. Ο Μεγάλος Ναός (Great Temple)
Ο λεγόμενος Μεγάλος Ναός στην Πέτρα είναι ένα μεγάλο μνημειώδες συγκρότημα που βρίσκεται νότια της Οδού με τις Κιονοστοιχίες. Καλύπτει μια έκταση 7.560 τ.μ. Το συγκρότημα ολοκληρώθηκε πιθανότατα στις αρχές του πρώτου αιώνα μ.Χ., υπό την κυριαρχία του βασιλιά των Ναβαταίων Αρετά του Δ’, όπως αναφέρουν οι διάφορες αρχιτεκτονικές και γλυπτικές λεπτομέρειες.
9. Η Μικρή Πέτρα (Siq Al-Barid)
Σε κοντινή απόσταση από την Πέτρα είναι η τοποθεσία Siq Al-Barid, γνωστή ως “Μικρή Πέτρα”. ‘Ελαβε το όνομα της εξαιτίας της ομοιότητας του με το κυρίως αξιοθέατο της πόλης, το Θησαυροφυλάκιο. Στο χώρο βρίσκονται δεξαμενές, υδάτινα κανάλια, ναοί, τάφοι και άλλα μνημεία. Όλα αυτά είναι λαξευμένα στο βράχο, με την είσοδο να γίνεται από ένα φαράγγι όμοιο με το Siq.
Στο χώρο πραγματοποιούνταν πολλές θρησκευτικές εκδηλώσεις των Ναβαταίων με κορυφαία, την γιορτή των Κρασιών. Αυτό επιβεβαιώνετε και από τις τοιχογραφίες με τον αρχαίο θεό Διόνυσο και τα σταφύλια, οι οποίες είναι, στην ουσία, αγιογραφίες της εποχής.
10. Ο Ναός των Φτερωτών Λιονταριών (Lion Triclinium)
Ο Ναός των Φτερωτών Λιονταριών είναι ένα μεγάλο Ιερό συγκρότημα της εποχής, με μια μεγάλη είσοδο πλαισιωμένη από κίονες και ένα εσωτερικό θυσιαστήριο το οποίο βρίσκεται σε υπερυψωμένο βάθρο.
Ενώ οι περισσότερες στήλες είχαν κιονόκρανα Κορινθιακού ρυθμού, οι δώδεκα κίονες που περιέβαλλαν το θυσιαστήριο ήταν διακοσμημένοι με μορφές «φτερωτών λιονταριών», τα οποία χαρίζουν στο μνημείο το σημερινό του όνομα.
Πνευματικό επίκεντρο του ναού ήταν το άγαλμα της αρχαίας θεάς Αλ – Ούζα, γύρω από την οποία περιμαζεύονταν οι ιερείς της εποχής. Τα τείχη και οι κίονες του εσωτερικού του ναού, ήταν κατακοσμημένο με σχέδια από λουλούδια ενώ μικρές εσοχές και κόγχες γύρω από το βάθρο, ήταν για τις προσφορές προς την αρχαία θεά.
Πιθανότατα χτισμένος από τους Ναβαταίους τον 1ο αιώνα μ.Χ., ο ναός συνέχισε να χρησιμοποιείται στη Ρωμαϊκή περίοδο και εγκαταλείφθηκε μετά τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε την Πέτρα το 363 μ.Χ.
11. Η Βυζαντινή εκκλησία της Πέτρα
Η τριπλή Βασιλική είχε διαστάσεις 26 x 15 μέτρα και ήταν προσβάσιμη μέσω ενός πλακόστρωτου αίθριου. Με τρεις εισόδους προς τα δυτικά, ο Βυζαντινός ναός της Πέτρας κατασκευάστηκε το 450 μ.Χ. με πέτρες από τα κτίσματα των Ναβαϊτών και Ρωμαίων, που είχαν καταστραφεί από τον σεισμό του 363 μ.Χ.
Τα ψηφιδωτά, που καλύπτουν 70 m2 σε κάθε πλευρικό διάδρομο της εκκλησίας, χρονολογούνται από τις αρχές του 6ου αιώνα και απεικονίζουν καθημερινά αντικείμενα, εξωτικά και μυθολογικά ζώα, καθώς και προσωποποιήσεις των Εποχών, του Ωκεανού, της Γης και της Σοφίας. Διατηρείται τμήμα του πλακόστρωτου του ναού, με μαρμάρινα και πέτρινα γεωμετρικά σχέδια και ένα βαπτιστήριο του 5ου αιώνα.
Περίπου το έτος 600 μ.Χ. η Βασιλική κάηκε ολοσχερώς και χτυπήθηκε από αρκετούς σεισμούς, οι οποίοι έθαψαν τα ψηφιδωτά του δαπέδου και ταυτόχρονα τα έσωσαν από την μανία των εικονομάχων.
12. Wadi Musa, η «Κοιλάδα του Μωυσή»
Το όνομα Wadi Musa (Γουάντι Μούσα) στα Αραβικά ερμηνεύεται ως η «Κοιλάδα του Μωυσή». Σύμφωνα με την παράδοση, στο σημείο χτύπησε ο Προφήτης Μωυσής με την ράβδο του και ανέτρεξε καθαρό νερό. Το νερό αυτό εκμεταλλεύτηκαν οι Ναβαταίοι, οι οποίοι το μετέφεραν με κανάλια νερού στην Πέτρα. Έλαβε το όνομα ο «Φύλακας της Πέτρας» και θεωρούταν αγίασμα από την αρχαιότητα. Σήμερα, ο βράχος εξακολουθεί να αναβλύζει νερό και φυλάσσεται μέσα σε ένα κτίριο με τριπλό τρούλο.
Αν και η Γουάντι Μούσα βρίσκεται εκτός των ορίων της Πέτρας δέχεται ανά τον χρόνο χιλιάδες επισκέπτες. Το ίδιο και η «Πηγή του Μωυσή» που είναι από τα διασημότερα, αξιοθέατα της περιοχής.
Μια εκδρομή στην Ιορδανία και την Πέτρα είναι κάτι περισσότερο από μαγευτική. Μπορείτε ελεύθερα να εξερευνήσετε ακόμη περισσότερες ιδέες ή εικόνες για ένα ταξίδι στην Μέση Ανατολή. Σε συνδυασμό με τους Αγίους Τόπους μπορείτε να περιηγηθείτε σε πολλά από τα μέρη της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης!
Proorismos must gia ena taxidi stin Aigypto!